Çarlık Rusyası Hâkimiyetindeki Azerbaycan Türklerinde Ulus Bilincinin Gelişmesinin Temel Dinamikleri

Authors : Savaş AÇIKKAYA

Pages : 403-420

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2010-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Azerbaycan’da geleneksel Müslüman bir toplumdan modern ulus kimliğine geçiş, basit olmayan; ekonomik, kültürel, sosyal ve siyasal etkenlerin karmaşık ilişkilerinin sonucunda ortaya çıkan bir süreçti. Bu süreç, milliyetçilik çağı olarak nitelendirilmeyi hak eden 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başlarındaki dünya konjonktüründen bağımsız olarak düşünülmemelidir. Kendine özgü yanları olmakla birlikte çağının eğilimleriyle koşuttu. Rus işgali Azerbaycan’ın ekonomik olarak bölünmüş yapısına son vermiş ve ülkeyi birleşik bir pazara dönüştürmüştü. Bu gelişme ülkede kapitalist ekonomik ilişkilerin yaygınlaş- ması ve yerli bir burjuva sınıfının doğması sonucunu doğurdu. Burjuvaziye toplum hayatında eşlik eden bir diğer yeni sınıf aydınlardı. Bunlar Rus tipli okullarda ve üniversitelerde modern eğitim almış kimselerdi. Aydınların çabaları sayesinde dindışı Azerbaycan edebiyatının ortaya çıkmasıyla ve geleneksel dini okullardan farklı olarak modern tipli Usul-i Cedid okullarının kurulmasıyla uluslaşma süreci hızlandı. Süreç, sermaye ve entelektüelliğin bir araya gelmesinin bir sonucu olarak Azerbaycan basınının ortaya çıkmasıyla doruğa ulaşmış oldu. Basının teşekkü- lü, topluma modern bir ulus olmanın yaşamsal koşulu olan ortak politik algı geliştirme yeteneği sağladı
Keywords : Azerbaycan, Uluslaşma, Geleneksel Müslüman Toplum, Modern Ulus Devlet, Milli Burjuvazi, Aydınlar, Usul i Cedid, Basın