Namık Kemal’in mektupları ışığında Osmanlı’nın sosyo-politik durumu

Authors : Murat TURNA

Pages : 58-73

Doi:10.48070/erusosbilder.712962

View : 24 | Download : 15

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Kültür, sanat ve fikir dünyası ile toplum hayatı arasında bağlar bulunur. Bu dünyanın önde gelenleri, dikkatlerini hiçbir zaman toplum üstünden ayırmamıştır. Aydınlar, yaşadıkları yahut gözlemledikleri toplumları tahlil eder. Eksiklikleri, sıhhatli taraflarıyla onları konu edinirler. Bu vesileyle hem toplum hayatı çeşitli yönleri ile teşrih edilir hem de aydın dikkati denen özel bakış hakkında bilgi edinilmiş olur.  Edebiyat sanatçısı, gazeteci, kültür adamı, nihayetinde bir devlet görevlisi olarak Namık Kemal, 19. asrı idrak etmiş bir aydındır. Onun yazdıklarında, içinden çıktığı toplum değişik yönleri ile yer alır. Canlı tanığı olduğu hadiseler, sosyal çalkantılar, türlü kusurlar, kültür ve edebiyat sahnesi, siyasi meseleler, devlet yönetimi Namık Kemal’in üzerinde durduğu hususlardır. Fikirlerini en açık şekilde dile getirdiği metinleri ise mektuplarıdır. Mektuplarında teklifsiz bir şekilde konuşur. Bunların bir gün yayımlanacağını düşünmemiş olması kuvvetle muhtemeldir. O yüzden samimi bir dil ve kendine has üslubu ile toplumun farklı yönlerine ışık düşürür.  Namık Kemal’in mektupları, şahsi hayatını da aydınlatmakla beraber genellikle siyaset, sosyal hayat, eğitim ve kültür, edebiyat konularına hasredilmiştir. Makalede sanatçının mektupları çerçeve kabul edilerek 19 asrın Osmanlı’sının sosyo-politik durumu ortaya konacaktır. Namık Kemal’in tespitleri çoğunlukla sosyal aksaklıklar, siyasi bütünlüğünü yitiren bir devlet, yitirilmeye başlanan iç huzur, Avrupa ile Osmanlı arasındaki mesafe üstünedir. Mektuplardaki öngörüleri, sosyo-politik bağlamda ele alınması gereken eleştirileri dikkate değerdir. 
Keywords : Osmanlı toplumu, Namık Kemal, Politika