İyonize Radyasyonun Karaciğer ve Böbrek Dokusu Üzerine Etkisi

Authors : Münevver BARAN, Gözde Özge ÖNDER, Özge GÖKTEPE, Esra BALCIOĞLU, Oğuz Galip YILDIZ, Arzu YAY

Pages : 11-18

Doi:10.32707/ercivet.873018

View : 21 | Download : 13

Publication Date : 2021-04-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Kanser tedavisinde kullanılan radyasyon uygulamalarının önemli komplikasyonları arasında radyasyona bağlı karaciğer ve böbrek toksisitesi bulunur. Doku ve/veya organlarda şekillenen radyasyon hasarı, alınan radyasyon dozu-na bağlıdır. Bu çalışma ile farklı dozlarda verilen iyonize radyasyonun (IR) sıçan karaciğer ve böbrek dokusu üzerine olası toksik etkilerinin değerlendirilmesi amaçlandı. Çalışmada, 40 adet dişi Wistar albino cinsi sıçan rastgele 4 gruba ayrıldı. Gruplar; kontrol grubu, 1Gy radyasyon grubu, 5Gy radyasyon grubu ve 10Gy radyasyon grubu şeklinde belir-lendi. Radyasyon uygulamaları gama ışını kullanılarak tek doz total vücut ışınlaması şeklinde yapıldı. Gruplara ait kara-ciğer ve böbrek dokuları Hematoksilen-Eozin (H&E), Masson trikrom ve Periyodik asit Schiff (PAS) boyama ile histopa-tolojik olarak değerlendirildi. Ayrıca, kaspaz-3 immünboyama ile apopitotik hücre sayısı belirlendi. IR uygulanan karaci-ğer dokuları histolojik olarak incelendiğinde, radyasyon uygulanan karaciğer dokularında başta vasküler ve interstisyel hemoraji alanları olmak üzere çeşitli hücresel hasarlar gözlenmiş olup hasar dereceleri radyasyon dozu ile doğru oran-tılıydı. Kontrol grubu ile kıyaslandığında en belirgin fibrozisin 10 Gy radyasyon uygulanan grupta olduğu gözlendi. Ayrı-ca, 5 Gy ve 10 Gy gruplarında hepatositlerin glikojen içeriğinde tükenme olduğu görüldü. Uygulanan IR, böbrek tübülle-rinde ve interstisyel dokuda değişikliklere ve hücresel hasara neden oldu. Özellikle 5 Gy ve 10 Gy IR uygulanan grup-larda kollajen liflerin miktarının arttığı ve proksimal tübül epitel hücrelerinde belirgin mikrovillus kaybı ile epitel bazal membranlarında kalınlaşma olduğu görüldü. Kaspaz-3 + hücre sayısı IR’nin hem karaciğer hem de böbrek dokuları üzerinde apopitozu arttırıcı etkiye sahip olduğunu gösterdi. Sonuç olarak, çalışma bulguları karaciğer ve böbrekte olu-şan doku hasarının ve apopitotik hücre sayısının IR’da uygulanan doza bağlı olduğunu ortaya koymuştur.
Keywords : Apopitoz, böbrek, iyonize radyasyon, karaciğer