XIX. Yüzyılın Sonunda Osmanlı Devleti’nin Doğu Ve Güneydoğu Anadolu Topraklarının Ahvaline Dair Bir Layiha

Authors : İbrahim TÜRK

Pages : 242-261

Doi:10.46790/erzisosbil.828108

View : 10 | Download : 11

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :II. Abdülhamid döneminde Osmanlı ülkesinin problemlerine çözüm üretmek için layiha geleneği başlatılmıştır. Bu makalenin konusunu teşkil eden layiha da Anadolu Müfettişi Şakir Paşa’ya mahsus olmak üzere eski Siird naibi Ahmed Fazıl Efendi tarafından Doğu ve Güneydoğu Anadolu’nun ahvaline dair olmakla 7 Eylül 1311(19 Eylül 1895) tarihinde arzedilmiştir. İlgili layihadaki tespitlere göre Osmanlı hükümeti bölge ahalisiyle rabıtayı sağlayamamıştır, gönderilen memurlar ahaliye yabancı gözüyle bakmaktadır, çapul hevesindedir. Bu durum fesat erkânına fırsat vermektedir. Şafii ve mutaassıp olan bölge halkı bölge Hristiyanlarına hatta Hanefilere dahi nefret ve tereddütle bakmaktadır. Ulema ve Kürt şeyhleri bu ayrılığı muhafaza ederek menfaat teminine çalışmaktadır. Hükümetin meşruiyetini tartışmakta, halkı hükümetten nefrete ve himayelerinde yaşadıkları ağalara bağlamaya çalışmaktadırlar. Aşiret fertleri kasaba ahalisinden daha kötü durumdadır. Ağa-beylerin baskısı altındadırlar. Bölgenin hemen her kaza ve kasabasına yayılan Cizvit papazları köylü cahil Hristiyanlarla bazı Müslümanlar üzerinde tesirlidir. Bu makalede ilgili layiha aktarılıp, analiz edilmektedir. İlgili layihadan Osmanlı yönetiminin bölgenin teşkilatlandırılması, huzur ve güvenliğinin sağlanmasında başarılı olamadığı, bu dönemde bölgeye tam anlamıyla nüfuz edemediği anlaşılmaktadır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Doğu ve Güneydoğu Anadolu, Layiha