İslâm Hukuku ve Modern Hukuk Mukayesesi Gayesi Hukuki Temsil Olan Akitlerin Değerlendirilmesi (Vekâlet Örneği)

Authors : Hadi SAĞLAM

Pages : 1-56

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2014-06-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir hukûkî işlemin, genellikle o hukûkî işleme ihtiyaç duyan gerçek ve tüzel kişi tarafından yapılması esastır. Ancak bazı hallerde bu hukûkî işlem, bizzat o kişi tara-fından gerçekleştirilemez. Bu işlemi yapamamasının ya ehliyet gibi hukûkî ya da maddî sebepleri bulunabilir. Bir hukûkî işlemin bizzat yapılmasına engel maddi veya hukûkî sebep bulunması halinde o hukûkî işlemi o kimsenin nam ve hesabına bir başkası tarafından (kanunen veya irâdeten) yapılmasını mümkün kılan sosyal bir kuruma ihtiyaç duyulmuştur. İşte bu ihtiyaç ve zaruretler, "vekâlet" veya "tem-sil" kurumunun hukuk sahasında yer almasını sağlamıştır. Öte yandan bir hukûkî muamele prensip olarak o muameleyi yapan kişi hakkında hüküm ifade eder. Ancak mümessilin veya vekilin yaptığı hukûkî işlemin hüküm ve neticeleri genellikle ikinci bir işleme ihtiyaç duyulmadan temsil olunana veya mü-vekkile terettüp eder. Bu durum temsilcinin doğrudan ve dolaylı yetkili veya yetkisiz olmasına göre değişmektedir. Tek veya çift taraflı irade beyanıyla gerçekleşen ve gayesi hukukî temsil olan bu müesseseler; bir yönüyle "yardım" veya "hakkın korunması" bir yönüyle de "ivaza veya iş görmeye" yöneliktir. Bu çalışmamızda İslâm hukuku ile modern hukuk arasında gayesi hukukî temsil olan bu müesseselerin (temsil yetkisi ve vekâlet sözleşmesinin) geçerli olduğu akitlerin mukayesesi yapıla-rak bir sonuca varılması hedeflenmiştir.
Keywords : Temsil, Vekâlet, Vesâyet, Velâyet, Kanûni Temsil, İrâdi Temsil