İlk İslam Fetihlerinden Osmanlı-Safevi İlişkilerine Muş’un Tarihi Coğrafyası

Authors : Kemal TAŞCI

Pages : 96-118

Doi:10.46790/erzisosbil.1221442

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Muş sahip olduğu coğrafi özellikleri nedeniyle ortaçağ boyunca doğu-batı ilişkilerinde önemli bir rol oynamıştır. Ortaçağ döneminde sağlam ve büyük bir kalesinin olmamasına rağmen ilk İslam fetihlerinden itibaren doğu Anadolu’da Müslüman-Hıristiyan mücadelesine sahne olmuştur. Selçuklu Türklerinin Anadolu’ya gelişleri ile beraber Selçuklu-Bizans mücadelesinin merkezinde yer alan Muş, özellikle Moğolların Yakın Doğu hâkimiyetleri esnasında önce Türk-Moğol daha sonra ise Moğol kabilelerinin birbirleri ile girdikleri hâkimiyet yarışı için vazgeçilmez bir yaylak olarak kabul edilmekteydi. İlhanlı devletinin yıkılmasından sonra Moğol kabileleri ve Akkoyunlu-Karakoyunlu Türkmen boylarının mücadele alanı haline gelen Muş, Timurlular döneminde de doğu Anadolu hâkimiyetleri için vazgeçilmez bir alan oldu. Daha sonra Akkoyunlu-Karakoyunlu, Akkoyunlu-Osmanlı, Akkoyunlu-Safevi ve Safevi-Osmanlı mücadele sahası haline gelen muş, kış aylarında Musul’a giden Moğol ve Türkmen boylarının yaz aylarının geçirdikleri bir yaylak olma özelliğini hiç yitirmedi. Bu yazıda İslam öncesi dönemden 1555 Amasya Antlaşmasına kadar geçen sürede Mûş ve çevresinin tarihi coğrafya özellikleri ve siyasi hâkimiyet meseleleri ele alınmıştır
Keywords : Muş, Selçuklular, Moğollar, Türkmenler, Timurlular, Safeviler