FAZİLET PARTİSİ EKSENİNDE MİLLİ GÖRÜŞÇÜ İDEOLOJİDE KOPUŞ VE SÜREKLİLİKLER

Authors : İrfan Özet

Pages : 1-25

Doi:10.53662/esamdergisi.1363682

View : 104 | Download : 89

Publication Date : 2024-04-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, 20. yüzyılın sonlarına doğru kurulan Fazilet Partisi’ni Milli Görüş geleneğinde ortaya koyduğu kopuş ve süreklilikler bağlamında analize çalışır. 1970’lerden itibaren Milli Görüşçü oluşumlarda öncelikli vurgu, “manevi kalkınma” ve “ağır sanayi” üzerinedir. Milli Görüş bağlıları, nüfustan aileye, maariften ekonomiye bir dizi alanla ilgili kaynağını dinsel norm ve değerlerden alan yaklaşımlarıyla öne çıktılar. Onlara göre, söz konusu alanlarda yaşanan tıkanmaların başlıca kaynağı, Tanzimat’tan itibaren izlenen köklü Batılılaşma programlarıydı. Yöntem olarak betimsel doküman analizine dayanan çalışmada, özellikle 28 Şubat sürecinden hareketle Milli Görüş geleneğindeki dönüşümler açığa çıkarılmaya çalışıldı. Devlet seçkinlerinin bu dönemler İslami hareketin özellikle siyasal kanadında gelişen protest damarı “tehdit menzili”nde işaret etmesiyle, muhafazakâr çevrelerde “uyum” arayışları da hız kazanıyordu. Bu çerçevede RP’nin iktisadi alanda sosyal dayanışmacı “adil düzen”le kapitalist sistemi nispeten dikkate alan eklektik söylemi, FP döneminde, Yenilikçi Kanat’ın da etkileriyle, liberal kapitalizmle daha barışık çerçeve çizer. Buna ilaveten Milli Görüş’ün kitleselleşme sürecinde İslami sermaye ile kurduğu organik ilişki hatları, FP döneminde anlamlı ölçüde esnetiliyordu. Politik kültürde ise, laiklik ve seküler kamusal alana ilişkin özenli bir söylem öne çıktı. Benzer olarak 28 Şubat süreci öncesine değin AB’yi bir “Hristiyan Birliği” olarak tasavvur eden yaklaşım peyderpey geriliyordu. Nitekim FP yöneticileri, Avrupa Birliği üyelik sürecinin nihayete ermesini amaçladıklarını kamuoyuna deklare ediyordu. Partinin Milli Görüş geleneğiyle ilgili istikrarlı tutum ve söylemleri ise, özellikle kadın, aile kurumu gibi geleneksel dünya kodlarının tanzim ettiği bir dizi sosyal alanda etkisini gösteriyordu. Aynı zamanda Milli Görüş partilerinin mahalle ve sokaklara kadar nüfuz edebilen hiyerarşik, akışkan örgütlenme modeli FP döneminde de varlığını korumaktaydı.
Keywords : Milli Görüş Hareketi, Milli Nizam Partisi, Milli Selamet Partisi, Refah Partisi, Fazilet Partisi