BASÎRÎ HALİL EFENDİ VE DİVANININ İLK YÜZ MATLAI

Authors : Bünyamin TETİK

Pages : 58-89

View : 24 | Download : 13

Publication Date : 2020-02-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk şiiri, kökleri oldukça geçmişe dayanan ve çok geniş bir coğrafyada meydana getirilmiş büyük bir edebiyattır. Genel hatları ve önemli noktaları büyük ölçüde aydınlatılmış olsa da günümüzde hala kayıp/eksik eserler, çalışılmamış şairler/yazarlar ve tartışmalı konular bulunmaktadır. Bu geniş çeşitlilik içerisinde aynı mahlaslı şairlerin de bulunması, tanınmış bir şairle aynı mahlası taşıyan diğer şairlerin gölgede kalmasına ve eserlerin kimin yazdığı konusunda karışıklık çıkmasına yol açmaktadır. Basîrî Halil Efendi (öl. 1768) hakkında yapılan bilimsel çalışmalar çok sınırlı olup divanı üzerine bilimsel bir yayın yapılmamış ve oldukça meşhur olan Alaca Mehmed Basîrî’nin gölgesinde kalmıştır. Musul gibi uzak bir coğrafyada yaşamasının ve görme engelli olmasının da büyük ve meşhur bir şair olmasını engellediği söylenebilir. Bu çalışma ile Basîrî mahlasını kullanan şairlerden biri olan Musullu Âmâ Halil Efendi’ nin bilim alemine tanıt ılması amacıyla tezkirelerde kendisi hakkında verilen bilgiler derlenmiş ve tartışılmıştır. Mahlas ortaklığından kaynaklanan karışıklık aydınlatılmaya çalışılmıştır. Şairin bilinen tek eserinin tespit edilebilen tek nüshası Millet Yazma Kütüphanesi AE Mnz 55 numarada kayıtlıdır. Eser Basîrî Divanı olarak adlandırılan bu eser yalnızca gazellerden oluşmakta ve 323 şiir içermektedir. Çalışmada yazar ve eseri genel hatları ile tanıtılmış ve şiirlerin genel hatlarını göstermek amacıyla ilk yüz matlası transkripsiyon harflerine aktarılarak araştırmacıların hizmetine sunulmuştur. 
Keywords : Halil Efendi, Basîrî, Divan, Gazeliyat, Yazma