KLÂSİK TÜRK ŞİİRİNDE KALEMLE İLGİLİ BENZETMELER VE ŞİİRLERDE KULLANIMI ÜZERİNE

Authors : Bülent KAYA

Pages : 90-112

View : 22 | Download : 11

Publication Date : 2020-02-28

Article Type : Review Paper

Abstract :Klasik Türk şiirinde birçok kavramla ilgili zengin metaforlar ve benzetmeler vardır. Bunların içerisinde birçok şairce yaygın kullanılanlar ve mazmunlar olduğu gibi, kullanımı sınırlı olmuş orijinal benzetmeler de vardır. Şairlerin kullandıkları teşbihler şiiri mana yönünden zenginleştirir ve derinlik katar. Kimi kavramlarla ilgili kullanılan teşbihler nicelik olarak fazladır. Yazı ve edebiyatın en önemli aracı olan kalemle ilgili de çok sayıda benzetme unsuru kullanılmıştır. Divan şairinin şiir sanatı noktasında en önemli aracı şiirlerini yazdığı kalemidir. Kalemin kültürdeki ve insanlık tarihindeki öneminden hareket edildiğinde, şiirin, sözün aktarımı noktasındaki önemli işlevi düşünüldüğünde şair muhayyilesinde kaleme kıymet verilmemesi elbette düşünülemez. Bu çalışmada klasik Türk şiirinde kalemle ilgili kullanılan benzetmeler, örneklem olarak seçilmiş farklı yüzyıllara ait şair divanlarında taranarak belirlenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu şekilde, kalemin klasik Türk şiirindeki yansımalarının zenginliği ve çeşitliliği ortaya konulmuştur. Şairlerden seçilen beyit örnekleri ve açıklamalarla da benzetmelerin mahiyeti ve hangi bağlamda şiirlerde yer aldığı tespit edilmiştir. Tespit edilen benzetme unsurlarının benzetme yönleri de gösterilmeye çalışılmış, şairlerin bu noktadaki temayülleri ve kalemle ilgili benzetmeleri nasıl kullandıkları örneklerle verilmiştir. Kalemin kültürde ve edebiyattaki mahiyeti ve öneminin klasik Türk şiirindeki izdüşümlerinin zenginliğini ve bu zenginlik içerisinde orijinal kullanımları ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmada, kalemle ilgili benzetme unsurları da kategorize edilmiştir. Konuyla ilgili daha önce yapılmış benzer çalışmalardan da faydalınarak literatürden de istifade edilmiştir.
Keywords : klasik Türk şiiri, teşbih, kalem, şiir sanatı