KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE “MİBLAĞ” KELİMESİNİN KULLANIMI ÜZERİNE TESPİTLER

Authors : İpek TAŞDEMİR

Pages : 607-617

View : 22 | Download : 15

Publication Date : 2020-08-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Türk edebiyatı metinlerini günümüz Türkçesine aktarırken veya anlamlandırırken en usta araştırmacılar bile hatalar yapabilir. Araştırmacı/okuyucu metni çevirirken veya anlamlandırırken doğal olarak ilk önce ilgili sözlüklere bakar. Fakat sözlükler bir metni çevirmek için hele anlamlandırmak için yeterli değildir. Klasik Türk edebiyatı metinleri, müstensihler tarafından el yazısıyla ve müstensihin hafızasına dayanılarak çoğaltıldığı için metne çok güvenmemek gerekir. Fazladan veya eksik bir nokta bile kelimeyi yanlış okumaya böylece metni yanlış anlamlandırmaya yöneltir. Ayrıca bir kelimenin birden çok anlamı olabilir veya o kelime sadece bir şair tarafından sözlüklerden farklı bir anlamda kullanılabilir. Bu yüzden bir metni çevirirken veya anlamlandırırken mutlaka metnin bağlamına bakılmalıdır. Metin bağlamı üzerinde yürütülen en kapsamlı çalışma şu an TEBDİZ (Tarih ve Edebiyat Metinleri Bağlamlı Dizini ve İşlevsel Sözlüğü) projesidir. Bu proje dâhilinde çalışırken “özel bir spatula, kepçe, kaşık” anlamlarına gelen “miblağ” kelimesi dikkatimizi çekmiştir. Sekseni aşkın divanı taradığımızda bu kelimenin “meblağ” kelimesiyle karıştırılmış olduğu ve dolayısıyla kelimenin geçtiği beyte yanlış anlam verildiği fark edilmiştir. İşte bu çalışmada “miblağ” kelimesinin Seyyid Vehbî (1736), Nâbî (1712), Nedim (1730), Nevîzâde Atâyî (1635), Emrî (1575), Mantıkî (1635) gibi şairlerin divanlarında nasıl okunduğu ve ne anlam verildiği incelenecektir.
Keywords : miblağ, kaşık, TEBDİZ, SEYYİD VEHBİ, ATAYİ, EMRİ, MANTIKİ