BELAGAT VE RETORİK KİTAPLARI ÖZELİNDE EDEBİYAT KANONUNDA ŞEYH GALİB'İN YERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Authors : Veli KILIÇARSLAN

Pages : 231-243

View : 23 | Download : 13

Publication Date : 2022-04-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan şiirinin son büyük şairi olarak kalmayan Şeyh Galib, Tanzimat dönemi sonrasında şekillenen yeni Türk şiiri için önemli bir kaynak hâline gelmiştir. Söz konusu bağlamda değeri haiz olan bu kaynağın henüz oluşmaya başlayan edebiyat kanonuna girişi önem arz etmektedir. Kanonun ideolojik tarafından ziyade edebiyat otoritelerince oluşturulan kısmına dahil edebileceğimiz Şeyh Galib’in ortaya koyduğu şiir anlayışı ve imge dünyası, kendisinden sonra gelen şairlerin ilgisini çekmiştir. Böyle önemli bir kaynağa ulaşma noktasında özellikle Latin harflerinin kabulünün ardından yetişen şairlerin karşılaştığı güçlükler, onları Şeyh Galib’in Divan’ı ve Hüsn ü Aşk’ını doğrudan okuyabilmelerine engel olmuştur. Bu nedenle şairler, Şeyh Galib’in şiirlerine belagat ve retorik kitaplarında, antoloji ve derlemelerde, edebiyat tarihlerinde ondan yapılan alıntılar vasıtasıyla ulaşabilmişlerdir. Şeyh Galib, bir söz ustası olarak görüldüğünden şiirleri de güzel söyleme ilmi olarak bilinen belagat için örnek teşkil etmektedir. Yeni şairler, Şeyh Galib’i bu kitaplardaki şiirleri ile tanıyabilmişlerdir. Bu çalışmada, edebiyat kanonu içinde Şeyh Galib’in şiirlerine yer veren belagat ve retorik kitapları taranırken Tanzimat döneminden sonra yayımlanan kitaplar değerlendirmeye alınmıştır. Böylece yeni Türk şiiri mensuplarının Şeyh Galib’in hangi şiirlerini okuyabildikleri tespit edilmiştir. Ayrıca Şeyh Galib'in nasıl alımlandığının öngörüsüne ulaşmak ve kanondaki yerinin tespiti amaçlanmıştır.
Keywords : Şeyh Galib, Şiir, Belagat, Retorik, Kanon