NEDÎM DÎVÂNI’NDA KUŞLAR

Authors : Havva AŞI

Pages : 1314-1347

View : 20 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Dîvân şiiri, zengin anlam dünyasına sahiptir. Dîvân şairleri, şiirlerini yazma sürecinde Kur’ân-ı Kerîm, Hz. Muhammed, Hadîs-i Şerîf, peygamber kıssaları, tasavvuf, çeşitli ilim dalları, tarihî-efsanevî olaylar, tabiat ve günlük yaşam gibi pek çok kaynaktan ilham almışlardır. Dîvân şiirlerinin muhtevaları incelendiğinde şiirlerde gerçek, mecazî ya da efsanevî olarak anlamı zenginleştiren çeşitli kuş adları dikkat çekmektedir. Nedîm, 18. yüzyılın ve tüm dîvân şiirinin en büyük şairlerindendir. “Lâle Devri” şairi olarak bilinen Nedîm, asıl şöhretini Dîvân’ı ile kazanmıştır. Nedîm Dîvânı’nda anlamı zenginleştiren 26 farklı kuş adı ve bu kuş adlarının geçtiği 161 bend/beyit tespit edilmiştir. Beyitlerde geçen bu kuşlar; efsanevî kuşlar insert ignore into journalissuearticles values(sîmurg, hümâ, ankâ, hüdhüd, semender);, yırtıcı kuşlar insert ignore into journalissuearticles values(bûm, nesr, ukâb, şâhin, şahbâz, bâz, huffâş, zagan); ve evcil kuşlar insert ignore into journalissuearticles values(andelîb, bülbül, kebûter, kumrî, bebgâ/tûtî, tezerv, sülün, tavûs); olarak sınıflandırılmıştır. Kuşların şiirlerin anlam dünyasına katkılarını belirlemek amacıyla kuşların özellikleri, insanoğlunun muhayyilesindeki çağrışımları, kuşlara dayalı inanışlar ve dîvân şiirinde kullanım biçimleri araştırılmıştır. Nedîm Dîvânı’nda kuşların gerçek ve efsanevî dünyadaki yaşamlarının, zâhire ve bâtına ait özelliklerinin doğrudan ya da edebî sanatlar vasıtasıyla şiirlere yansıtıldığı; kuşlara ait sembol ve benzetmelerle şiirlerde anlam zenginliği oluşturulduğu görülmüştür. Nicel ve nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılarak hazırlanan bu çalışmada, Nedîm Dîvânı’nda Kuşlar örneği ile kuşların anlam bakımından dîvân şiirine katkısı ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Dîvân şiiri, Nedîm Dîvânı, kuşlar