FUZULÎ`NİN BİR GAZELİNDEN HAREKETLE SÖZ-MANA İLİŞKİSİ

Authors : Yaşar AYDEMİR

Pages : 1666-1681

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2022-12-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Üslup, dile ait ögelerin seçim ve düzenlemesiyle oluşur. Şairin bu düzenlemede geniş bir alanı vardır. Söz dizimi, kurduğu cümle yapısı, vezin, kafiye ve redif, edebî sanatlar, yararlandığı dil ile dil üstü kullanımlar üslubu belirleyen önemli unsurların başında gelir. Dil üstü veya dil ötesi, sesin özellikleriyle ilgili olup; sesin tonu, hızı, şiddeti, hangi kelimenin vurgulandığı, duraklamalar vb. özelliklerin bütünüdür. Fuzulî, Türk edebiyatının başarılı şairlerinden birisidir. Kurguladığı her bir beyitte anlatmak istediği hususu uygun kelime, cümle, anlam veya seslendirmeye dönük edebî sanatları, anlatım tarzlarını; vurgu, uzatma veya kısma, birleştirme ya da ayırma, hece eksiltme ve kimi aruz kalıplarının değişik imkânlarını üst seviyede kullanır. Her bir kelimeyi seçer, birimin bütünlüğüne dikkat eder. Mesajını en uygun ve en etkili biçimde vermek ister. Yazımızda Fuzulî\`nin bir şiirinden hareketle beyti kurgulaması, dili kullanımı, şiir dilinin inceliklerine gösterdiği hassasiyeti, ahengi, ritmi, vezindeki tasarrufları, dil ötesi unsurları duygu durumlarıyla irtibatlandırması, anlatıma uygun edebî sanat seçimi, dilin doğal akışı içerisindeki güzelliklerden yararlanması gibi hususlar söz konusu metin üzerinden gösterilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Aruz uygulamaları, ses mana ilişkisi, üslup, ahenk, Fuzulî