KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE KADİR GECESİ VE KADRİYYELER

Authors : Emre GÜRBÜZ

Pages : 539-562

Doi:10.58659/estad.1307620

View : 101 | Download : 81

Publication Date : 2023-06-23

Article Type : Other Papers

Abstract :Kadir Gecesi, İslam coğrafyasında Kur’an-ı Kerim’in inzal olunmaya başladığı zaman dilimini ifade etmesi hasebiyle özel bir yere sahiptir. Bu gece; Hz. Muhammed’in hayatında bir dönüm noktası olduğu gibi insanlık tarihi açısından da sosyal, ekonomik, toplumsal vs. olayların başlangıç noktasını teşkil etmesi ve süregelecek bir dizi tarihî vakanın belkemiğini oluşturması bakımından da ayrıcalıklı bir konumdadır. Kadir Gecesi’nin Müslümanlarca kutsal kabul edilen Ramazan ayı içerisinde yer alması, Kur’an-ı Kerim’de Kadir adlı bir surenin bulunması, Hz. Muhammed’in Kadir Gecesi’nin ehemmiyetine dair sözlerinin varlığı Müslümanlar nezdinde söz konusu gecenin önemini bir kat daha artırmaktadır. İslam kültüründen beslenen Osmanlı toplumu da mevlitler, Kadir Gecesi alayları, yardımlaşmalar, iftar yemekleri, ibadetler, Kur’an okuma vs. etkinliklerle geceyi en iyi şekilde değerlendirme ve ihya etme amacı gütmüştür. Osmanlı toplumunda önemli bir yer işgal eden Klasik Türk Şiiri şairlerinin bu denli önemli bir geceyi şiirlerinde konu edinmemesi elbette düşünülemezdi. Klasik Türk Şiiri şairleri gerek müstakil olarak beyitlerde gerekse makalenin konusu olan Kadriyye türündeki şiirlerde Kadir Gecesi ile ilgili mazmunlar oluşturmuşlardır. Müstakil beyitlerde şairler özellikle Kadir Gecesi ve sevgilinin güzellik unsurlarından olan saçı ilişkilendirmiş, memduhu övme ve ona dua etme vesilesi olarak Kadir Gecesi’ni kullanmış, maşuka kavuşma anını Kadir Gecesi olarak nitelendirmiş ve anlam katmanları meydana getirmişlerdir. Kadriyye türündeki şiirlerde ise şairler; Kadir Gecesi’nin mahiyeti, dindeki yeri, bu gecenin önemi, söz konusu geceye dair etkinlikler vb. konuları dile getirirlerken kimi zaman da Kadriyyelerde sevgilinin güzellik unsurlarını Kadir Gecesi ile ilişkilendirip Ramazaniyelerde olduğu gibi bir gelenek meydana getirmişlerdir. Bu çalışmada da Kadriyelerin tür özellikleri ortaya konmuştur.
Keywords : Klasik Türk Şiiri, Kadir Gecesi, Kadriyyeler, Edebî Türler, Ramazan