SARF İLMİNİN TARİHÇESİ VE BAZI ARAP DİL İLİMLERİYLE ETKİLEŞİMİ

Authors : Mohammad Shakib Asım

Pages : 52-73

Doi:10.58659/estad.1431258

View : 74 | Download : 170

Publication Date : 2024-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Arap gramerinin iki temel dayanağını oluşturan sarf ve nahiv ile ilgili yapılan ilk ciddi çalışmalar, II/VIII. asırda başlamıştır. İlk başlarda Irak’ın Basra şehrinde başlayan Arap dili çalışmaları daha sonra adını bu şehirden alan dil mektebinde ve onun ardından kurulan Kufe ve Bağdat mekteplerinde yetişen dilcilerce devam ettirildi. Yakın münasebeti dolayısıyla başlangıçta sarf ilminin kapsamına giren konulara nahiv kitaplarının sonunda yer verilirken; III/IX. asrın sonlarından itibaren söz konusu konular nahivden ve diğer dil bilim dallarından ayrı olarak tasnif edilmeye başlanmış ve ondan sonra “ṣarf/et-taṣrīf” gramerin sadece kelime bilgisini kapsayan bölümünü ifade eden bir nitelik kazanmıştır. Arap dili çalışmaları IV/X. asırdan itibaren Endülüs ve Mısır dil mekteplerinde sürdürülmüştür. Bu okullarda yetişen dilciler, diğer dil bilim dallarında yaptıkları çalışmaların yanı sıra sarf alanında kaleme aldıkları müstakil eserlerle bu ilmin gelişmesine ve metodolojisini tamamlamasına katkıda bulunmuşlardır. Osmanlılar döneminde medreselerde diğer ilimlerin yanında ayrı bir önemi haiz olan sarf alanında birçok eser kaleme alınmış ve bu eserler yıllarca medreselerde okutulmuştur. Günümüzde de başta Türkiye olmak üzere Arap-İslam dünyasında ve Batı’da sarf ilmi üzerinde birçok modern çalışmanın yapıldığı görülmektedir. Bu çalışmamızda sarf ilminin tarihçesi, tekâmül süreci ve diğer Arap ilimleriyle münasebeti incelenmiştir. Ayrıca sarfın Arapça öğretiminde ve dinî-edebî metinlerin anlaşılmasındaki önemi üzerinde durulmuştur.
Keywords : ARAPÇA, SARF, İŞTİKAK, DİL, DİLBİLİM, İLİŞKİ