YAHYÂ B. ABDULLÂH’IN KASÎDE-İ BÜRDE ŞERHİ: TERCÜMETÜ’L-ESRÂR FÎ MEDHİ SEYYİDİ’L-EBRÂR

Authors : Hakan Sönmez

Pages : 169-192

Doi:10.58659/estad.1444501

View : 87 | Download : 80

Publication Date : 2024-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam toplumlarının edebiyatlarında Hz. Peygamber etrafında şekillenen çeşlitli edebi türler ortaya çıkmıştır. Bu türler içinde şairlerin en fazla rağbet gösterdiği türlerden biri na’ttır. Bu türün de en meşhur örneklerinden biri Kasîde-i Bürde’dir. Edebiyat tarihinde Ka’b b. Züheyr ve Bûsîrî’ye ait olan iki farklı Kasîde-i Bürde manzumesi vardır. Bunlardan ilki Ka’b b. Züheyr’in doğrudan Hz. Peygamber’e okuduğu Bânet Su’âd adıyla da bilinen manzume, diğeri ise Bûsîrî’nin yakalandığı felç hastalığından kurtulmasına vesile olan ve el-Kevâkibü’d-Dürriye fî Medhi Hayri’l-Berriye olarak adlandırılan manzumedir. Her iki kaside de hırka hadisesinden dolayı Kasîde-i Bürde adıyla meşhur olmuştur. Bu manzumeler üzerine diğer İslam toplumlarının edebiyatlarında olduğu gibi Türk edebiyatında da çeşitli tercüme, tahmis ve şerh çalışmaları yapılmıştır. Busîrî’nin Kasîde-i Bürde’sine Le’âlî, Sa’dullâh Halvetî, Bosnevî, Mekkî gibi birçok şârih şerh yapmışlardır. Bu çalışmanın konusu Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sine yapılan şerhlerden biri olan Yahyâ b. Abdullâh’ın Tercümetü’l-Esrâr fî Medhi Seyyidi’l-Ebrâr isimli şerhidir. 17. yüzyıl, I. Ahmed döneminde yazılan şerhin elimizde üç nüshası mevcuttur. Bunlardan birincisi Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Yazma Bağışlar 5515’te, ikincisi Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Çelebi Abdullah 308’de, üçüncüsü ise Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, Burdur İl Halk Kütüphanesi 15 Hk 1107’de kayıtlıdır. Çalışmada şârihin şerh metodu, eserin nüsha tavsifi, yazılış yılı ve yazılış sebebi ile ilgili değerlendirmeler yapılmıştır. Ayrıca metinden hareketle şârihin hayatı ve eserleri hakkında bilgiler de verilmiştir.
Keywords : Bûsîrî, Kasîde i Bürde, şerh, Yahyâ b Abdullâh, edebiyat