BİR SEBK-İ HİNDÎ ŞAİRİ OLAN FEHÎM-İ KADÎM’İN ŞİİRİNDE ORİJİNALLİĞİN ANAHTARLARI

Authors : Mehmet Akın

Pages : 945-971

Doi:10.58659/estad.1475300

View : 78 | Download : 104

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Fehîm-i Kadîm Dîvânı esas alınarak sebk-i Hindî’nin şiirde yeniliğe giderken hangi yolları izlediğini göstermek amaçlanmıştır. Elbette sadece bir şairin divanı incelemek bir üslubun orijinalliğini belirlemek için yeterli değildir. Fakat bu çalışma Hint üslubunun yeniliği temin etmede nasıl bir yol izlediği ile ilgili önemli fikirler verecek niteliktedir. Çalışma giriş, iki ana bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Giriş bölümünde klasik, mahallî-folklorik, hikemî üslûplar ve sebk-i Hindî’nin Fars ve Türk edebiyatlarındaki gelişimi hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca Fehîm-i Kadîm’in hayatı, edebî kişiliği ve eserleri tanıtılmıştır. Dil özelliklerine ayrılan birinci bölümde tamlamalar, birleşik yapılar, şiir dilinde sapmalar, kelime kadrosundaki değişim incelenmiştir. Anlam özelliklerine dair ikinci bölümde teşbîh, istiâre, yenilenen mazmunlar gibi konular ele alınmıştır. Sonuç olarak, Fehîm Dîvânı’nda Hint üslûbunun şu özellikleri tespit edilmiştir: Uzun tamlama ve birleşik yapıları sık kullanma, klasik üslûptan sapmalara yer verme, kelime kadrosunda değişikliğe gitme ve bazı bireysel kullanımlar tercih etme gibi özellikler görülmüştür. Anlam boyutunda örtük teşbîhler açık teşbîhlere göre fazla kullanılmış ve özgünlük büyük ölçüde kapalı istiârelerle sağlanmıştır. Ayrıca günlük hayatın yeni mazmunlara kaynaklık ettiği saptanmıştır. Neticede Fehîm-i Kadîm Dîvânı’nın sebk-i Hindî özelliklerini büyük oranda yansıttığı tespit edilmiştir.
Keywords : Sebk i Hindî, Fehîm i Kadîm, divan şiiri, üslup, mazmunların dönüşümü