SANAT HAMİSİ FATİH SULTAN MEHMET’İN EDEBÎ YÖNÜ: BAZI YABANCI KAYNAKLAR IŞIĞINDA

Authors : Bülent Kaya

Pages : 1383-1404

Doi:10.58659/estad.1579635

View : 104 | Download : 102

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı padişahları, yönetici kimlikleri yanında şair kimlikleriyle de bilinirler. İyi birer eğitim alan padişahların şiir sahasında da var olmaları, Osmanlı’daki sanata ve sanatçıya verilen önemin göstergelerinden biridir. Bu noktada padişahların bizzat kendileri model olmuşlardır. Hususen Fatih Sultan Mehmet dönemini müteakip birçok padişah divan tertip etmiş, şairleri koruyup teşvik etmişlerdir. Bu bakımdan Osmanlı’daki patronaj geleneği önemli bir yere sahip olmuştur. Osmanlı yönetici sınıfının, başta padişahlar olmak üzere sanatı ve sanatçıyı koruyup desteklemeleri, kökü eskiye uzanan hamilik geleneğiyle irtibatlıdır. Konuyla ilgili Türkçe kaynaklarda önemli bilgiler olduğu kadar, ağırlıkla Batılı Osmanlı tarihleri ve biyografik eserlerde de malumatlar aktarılır. Bu malumatlar içerisinde eleştirel perpektiften konuyu değerlendiren yazarlar da bulunmaktadır. Kaynaklarda ilk divan sahibi Osmanlı padişahı olarak kabul edilen Fatih Sultan Mehmet (Avnî) \\\'in bir edebiyat hamisi ve şair olarak yabancı kaynaklardaki görünümü, bu çalışmanın ana eksenini oluşturmaktadır. Bu kaynaklarda Fatih Sultan Mehmet\\\'le ilgili verilen bilgiler ve yazarların eleştirel bir perspektifle yaptıkları değerlendirmeler ortaya konularak yabancı kaynakların bakış açısı sistematik şekilde sergilenmeye çalışılacaktır. Kaynaklarda, Fatih Sultan Mehmet döneminde yaşamış ve sultanın yakınında olmuş bazı şairlere ve şairlerle ilgili anekdotlara da yer verilecektir. Böylelikle yabancı kaynakların bir hami ve şair olarak sultana bakış açısı yanında, Osmanlı edebî rönesansının öncülerinden kabul edilen Fatih Sultan Mehmet, döneminin bu kaynaklardaki öne çıkan bazı özellikleri ve şair kadrosu da verilmeye çalışılacaktır.
Keywords : Fatih Sultan Mehmet, Avnî, hamilik, Osmanlı tarihi, klasik Türk şiiri