AHMED MÜRŞİDÎ’NİN PENDNÂME’SİNDE DEYİM ve ATASÖZLERİ

Authors : Asiye Kadioğlu

Pages : 152-201

Doi:10.58659/estad.1629450

View : 78 | Download : 58

Publication Date : 2025-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, XVIII. yüzyılın önemli mutasavvıf şairlerinden Ahmed Mürşidî’nin Pendnâme adlı eserindeki atasözleri ve deyimleri tespit etmeye odaklanmıştır. Yaklaşık on bin beyitten oluşan bu manzum eser, din, tasavvuf, İslam tarihi, ahlâk, sosyal ve bireysel yaşam gibi konularda okuyucuya nasihat veren kıssalar içermektedir. Araştırma, M. Sait Mermutlu’nun 2012 yılında Latin harfleriyle yayımladığı Pendnâme metni üzerinden gerçekleştirilmiştir. Eserde geçen atasözü ve deyimler tespit edilerek, beyit ve sayfa numaraları belirtilmiştir. Tekrar eden deyimlerin yalnızca yer bilgisi verilmiş, tanıkları yeniden yazılmamıştır. Tespit edilen beyitler, eserin İbrahim Efendi Matbaası’nda basılan (İstanbul, 1309) nüshasıyla karşılaştırılmış ve transkripsiyonlu metin oluşturulmuştur. Beyitlerde yer alan atasözü ve deyimlerin anlamları, Türkçe Sözlük (TDK, 2023) referans alınarak açıklanmış ve ilgili sayfa numaraları eklenmiştir. Ahmed Mürşidî’nin Pendnâme’si, sade dili ve açık anlatımıyla İslam dünyasında tanınmış ve halk üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Özellikle kırsal kesimlerde akşam toplantılarında okunarak halkın ahlaki ve sosyal yaşamını etkilemiştir. Çalışmanın sonucunda, eserdeki atasözü ve deyimlerin, Türk toplumunun sosyal, ekonomik ve ahlaki yapısının gelişiminde önemli bir rol oynadığı ortaya konulmuştur.
Keywords : Ahmed Mürşidî, Pendnâme, mesnevi, atasözü, deyim, öğüt