DÎVÂN ŞAİRLERİNİN GÖZÜYLE YAVUZ SULTÂN SELÎM’İN ADALETİ

Authors : Havva Aşı

Pages : 202-232

Doi:10.58659/estad.1638892

View : 102 | Download : 67

Publication Date : 2025-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Döneminde şairler, padişahları methetmek amacıyla özellikle kaside nazım biçiminde şiirler yazıp padişahlara sunmuşlardır. Bu padişahlardan biri de aynı zamanda kendisi de şair olan Yavuz Sultân Selîm’dir. Selîmî mahlasıyla şiirler kaleme alan padişaha terkib-bend, muamma, müseddes, tarih, kaside gibi farklı nazım biçimlerinde çok sayıda şiir takdim edilmiştir. Şiirlerde padişahın cesaretli, kahraman, cömert, adaletli olma özelliklerinin methedildiği görülür. Bu çalışma kapsamında 15.yüzyılın sonu ve 16.yüzyılda yazılmış 72 dîvân ve dîvânlarda bulunmayan şiirlerin yayımlandığı bazı makaleler, Yavuz Sultân Selîm’in adaleti bağlamında incelenmiştir. Muhtelif dîvân ve makalelerde 14 şairin Yavuz Sultân Selîm’e yazdıkları şiirlerinde padişahın adaletini konu edindikleri tespit edilmiştir. Buna göre dîvân şairlerinden Revânî, Tâcîzâde Cafer Çelebi, Ahmed-i Rıdvan, Nihânî, Lâmi‘î Çelebi, Mesîhî, Üsküplü İshak Çelebi, Remzî, Zâtî, Şem‘î, Meâlî, Basîrî, Celîlî ve Zaîfî’nin yazdığı toplam 30 şiirin 65 beytinde/bendinde padişah adaletiyle methedilmiştir. Dîvân edebiyatında Yavuz Sultân Selîm’in adaleti, sadece şiirlere değil mensur metinlere de konu olmuştur. Padişahın adaletini konu edinen bir risale, Türk Dil Kurumu Kütüphanesi Türkçe Yazmaları Yz. A 142 nolu mecmua içinde yer almaktadır. Nicel ve nitel araştırma yöntemlerinden yararlanılarak hazırlanan bu çalışmada dîvân şairlerinin Yavuz Sultân Selîm’in adaletini şiirlerinde nasıl ele aldıkları örnek beyitlerle açıklanmış; bu konuda yazılmış bir risale örneği de giriş bölümünde tanıtılarak değerlendirilmiştir.
Keywords : Yavuz Sultân Selîm, Padişah, Adalet, Dîvân Şiiri, Risale.