Themistius’un Faal Akıl Teorisi

Authors : Şenol KORKUT

Pages : 147-184

View : 15 | Download : 14

Publication Date : 2019-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Themistius felsefe tarihinde Aristotelesçi Ruh Üzerine geleneği bağlamında önemli bir yerde durmaktadır. Themistius Aristotles’in Ruh Üzerine adlı eserine bir şerh yazmış, bu şerh Arapça’ya çevrilmiş ve ruh teorileri bağlamında İslâm Felsefesi alanında etkili olmuştur. Themistius faal aklı aşkın veya ilahi bir içerikten ziyade insana ait bir yeti olarak vasıflandırmıştır. Bu yorum, faal aklı Tanrı olarak yorumlayan İskender’in anlayışına ve ilahi kimlikli yorumlayan şarihlerin görüşlerine karşıt bir durumdur. Themistius’a göre faal akıl bilkuvve akla iştirak etmekte, onun üzerinde hareket etmekte ve bilkkuvve düşünceleri bilfiil hale getirmektedir. Fakat bunu dışardan bir güç olarak değil insan ruhunun en üst formu olarak yapmaktadır. Böylelikle faal akıl ruhun ve maddi aklın nihai ereği konumundadır. Ruha dışardan gelen bir karışım değildir. Faal akıl Tanrı veya Tanrısal bir gücün insan ruhu üzerindeki bir uzantısı değildir. Themistius’a göre faal akıl birdir; hatta bilkuvve, bilfiil ve faal akıl ayrımları bir çokluğa değil aynı birliğin varyantlarına işaret etmektedir. Böylelikle Themistius Aristotles’in Ruh Üzerine ’sini ruhun birliği bağlamında Eflatuncu bir bakış açısıyla yorumlamıştır.
Keywords : Ruh Üzerine, Themistius, Bilfiil Akıl, Bilkuvve Akıl, Faal Akıl