Ebü’l-Kāsım Abdurrahman es-Sakalî (öl. 380/990 [?]) ve Tasavvuf Tarihindeki Yeri

Authors : Haci Bayram BAŞER

Pages : 227-255

Doi:10.51702/esoguifd.840080

View : 17 | Download : 6

Publication Date : 2021-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede el-Envār fî ‘ilmi’l-esrār ve makāmāti’l-ebrār ve ed-Delāle ʿalellāh isimli eserlerin müellifi Ebü’l-Kāsım Abdurrahman es-Sakalî’nin (öl. 380/990 [?]) biyografisi ortaya konulmaktadır. Sakalî, hicri dördüncü yüzyılda Kayrevân’da yetişmiş, Hicaz’a yaptığı seyahatte Sehl b. Abdillah et-Tüsterî’nin talebeleriyle irtibat kurarak onun bir takipçisi olmuş ve bu çerçevede eserler kaleme almış Mâlikî bir mutasavvıftır. Dönemin ünlü Mâlikî âlimleri İbn Ebû Zeyd ve Ebü’l-Hasen el-Kābisî ile velâyet ve kerâmet konularında ihtilaf yaşamış ve bu ihtilaf İslam dünyasının farklı muhitlerine de etki etmiştir. Bununla birlikte klasik ve çağdaş kaynaklarda Sakalî’nin kimliğine ve ilim çevresine ilişkin çok sayıda belirsizlik bulunmakta, bu da Sakalî hakkındaki çalışmaları zorlaştırmaktadır. Bu çerçevede makalede tasavvuf literatürü ve Mâlikî tabakāt literatürü disiplinler arası bir metotla mukayeseli bir şekilde incelenmiş, Sakalî’nin nisbesinin nasıl okunması gerektiği soruşturulmuş, onun ilişkili olduğu âlimler ve sûfîler tespit edilmiştir. Dolayısıyla bu makalenin amacı, klasik ve çağdaş kaynaklardaki bilgileri bir araya getirerek Sakalî’nin biyografisiyle ilgili güncel bir anlatıya ulaşmak ve onun tasavvuf tarihindeki önemine dikkat çekmektir.
Keywords : Tasavvuf, es Sakalî, es Sakallî, es Sıkıllî, Sehl i Tüsterî, İbn Ebû Zeyd, Velayet, Keramet