Memlükler Dönemi Tarih Yazımına Bir Örnek: Ebû Zer Sıbt İbnü’l-Acemî (ö. 884/1480) ve Künûzü’z-Zeheb fî Târîhi Haleb Adlı Eseri

Authors : Esra ATMACA

Pages : 12-35

Doi:10.51702/esoguifd.855535

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2021-09-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Memlükler dönemi ilmî çalışmaların zirve yaptığı bir dönemdir. Bu çalışmaların daha yoğun olduğu devletin merkezi Kahire’nin yanı sıra Suriye bölgesinde Dımaşk ve Halep’te de önemli ilim adamları yetişmiştir. Onlardan biri de Ebû Zer Sıbt İbnü’l-Acemî el-Halebî’dir. Ebû Zer, devrinin pek çok büyük âliminden ders almış ve yaşadığı dönemde ulemânın önde gelenleri arasında yer almıştır. Ebû Zer’in kaleme almış olduğu eserlerin büyük kısmı kayıp olmasına rağmen Künûzü’z-zeheb fî târîhi Haleb adlı eseri kısmen de olsa günümüze ulaşmıştır. Bu makalede öncelikle Ebû Zer’in hayatı ve eserleri, sonra da Künûzü’z-zeheb adlı eseri tarihçiliği ve muhtevâsı açısından incelenmektedir. Birinci cildi hıtat, ikinci cildi havâdis ve vefeyât ağırlıklı olan, Memlük tarih yazıcılığında önemli unsulardan nukât, evâil, el-‘acâib ve’l-garâib gibi unsurların hepsini yoğun bir şekilde görmenin mümkün olduğu bu eser, genel hatlarıyla önceki tarihçiler örnek alınmış olsa da bazı yönleriyle Memlükler dönemi öncü tarihçileri ve Halep tarihçilerinin eserlerinden ayrılmaktadır. Müellifinin kendi dönemine dair verdiği bilgilerin şahsî gözlemlerine dayanması hasebiyle bilhassa önemli olan bu eser, hem Memlükler dönemi Halep’inin siyasî, idarî, sosyal ve kültürel durumu hem de Ortaçağ tarih araştırmaları için kıymetlidir.
Keywords : İslam Tarihi, Ortaçağ, Memlükler, Halep, Ebû Zer Sıbt İbnü'l Acemî, Künûzu'z Zeheb