Hadis İlimleri Işığında Haber Doğruluğunun Tespiti

Authors : Abdullah ÇELİK

Pages : 236-262

Doi:10.51702/esoguifd.1032758

View : 14 | Download : 7

Publication Date : 2022-03-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğruluk, dürüstlük ve haberlerin doğru olarak aktarılması İslâm ahlak anlayışında inançtan sonra gelen en önemli meziyettir. Bu minvalde Müslüman âlimler özelde hadisin genelde ise haberlerin sahîhini sakiminden ayırmak amacıyla hadis usûlü ilmini geliştirmişlerdir. Hadis usûlü, nakledilen söz ve eylemin olduğu gibi aktarılmasını hedeflediği için ilk olarak habercinin güvenilirlik ve hafıza açısından tetkik edilmesini zorunlu görmektedir. Muhaddisler bu alanda titiz çalışmalar yaparak cerh ve ta‘dîl ilminde çok değerli eserler meydana getirmişlerdir. Hadis tenkidinde naklin doğruluğu açısından râvinin tetkik edilmesi dışında ölçütler de yer almaktadır. Bunlar; hadisçinin haber naklinde takip ettiği yöntem, hadis senedinde bulunan problemler veya metnin içinde bulunan kusurlardır. Bu sayılan unsurlar haberin doğruluğunu etkileyen kıstaslardır. Hadisçiler haberler hakkında hüküm verirken tespit ettikleri bu kusurlardan hareketle genellemeye gitmemektedirler. Onlar her bir haberin kendi özelinde ve kusurun derecesine göre kavramlar kullanmaktadırlar. Müslüman toplumlarında, haber ahlâkı ve doğruluğu hakkında farkındalık oluşturmak için hadis usûlü ilminin katkısı kaçınılmazdır. Bunun için de eğitim sistemimizde ve düşünce dünyamızda hadis usûlü ilminin genel kriterleri gözetilerek İslâm haber anlayışının yeniden şekillendirilmesi önem arz etmektedir.
Keywords : Hadis, Hadis Usûlü, Haber, Doğruluk, Ahlak