Mekke Şerifleri Literatürü Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Tuğba AYDENİZ

Pages : 682-710

Doi:10.51702/esoguifd.1035654

View : 13 | Download : 10

Publication Date : 2022-03-15

Article Type : Review Paper

Abstract :Mekke ve Medine’yi içine alan Hicaz bölgesi, Arap yarımadasının en önemli bölümüdür. Bu bölgenin en mühim şehri olan Mekke, 4./10. yüzyılın ortalarına kadar merkezden tayin edilen bir vali tarafından idare edilmiştir. Bu valiye Mekke emîri denilmiştir. Abbâsiler zamanında 4./10. yüzyılın ortasından itibaren ise Mekke’yi idareleri altına alan şeriflere mahsus olarak kullanılmıştır. Bu şerifler Benî Hasan soyundan gelmektedir. Bu itibarla, Mekke emirliği vazifesini, soyu Hz. Hasan’a dayanan aileler üstlenmiştir. Hicaz üzerine yapılan çalışmalara bakıldığında zengin bir literatürün olduğu söylenebilir. Ancak Mekke’nin idaresinden mesul olan Mekke şerifleri hakkında yapılan araştırmalara ağırlık veren literatür değerlendirmesinin yapıldığını söylemek zordur. Mekke şerifleri hakkında derli toplu bir literatür taraması araştırıcılar için önemli bir imkân ve kolaylık sağlamaktadır. Aynı zamanda yeni inceleme ve araştırmaların dikkate alınması için de gereklidir. Bu çalışmada, Mekke Emirliğini ve emirlerini (şerifleri) konu edinen akademik literatür, kitap, tez ve makale tasnifleri çerçevesinde belirlenen anahtar kavramlarla dijital veri tabanlarından tespit edilip değerlendirilmeye çalışılmıştır. Makalenin kapsamı Türkçe ve Arapça literatür ile çerçevelenmiş, konu, 4./10. yüzyıldan 13./19. yüzyılın sonuna kadarki dönemi ele alan çalışmalarla sınırlandırılmıştır. Makalenin hacmi dikkate alınarak 20. yüzyıl Mekke şeriflerinin durumunu konu edinen çalışmalar kapsam dışında tutulmuştur.
Keywords : İslam Tarihi, Historiyografya, Mekke, Mekke Emirliği, Mekke Şerifi