Ziya Gökalp Felsefesinde İrade Özgürlüğünün İmkânı ve Değerlerin Doğası: Hüsün ve Kubuh Teorisi

Authors : Osman DEMİRCİ

Pages : 1014-1032

Doi:10.51702/esoguifd.1112339

View : 18 | Download : 15

Publication Date : 2022-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :ÖzBu makalede Ziya Gökalp’in hüsün ve kubuh teorisi bağlamında irade özgürlüğü ve değer yargıları hakkındaki görüşlerinin bir bütünlük içinde ele alınarak tutarlılığı yönünden değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Geleneksel kelam düşüncesindeki iyi ve kötünün akılla mı yoksa vahiyle bilineceği tartışmasına yeni bir bakış açısı getiren düşünür, pozitivist felsefenin etkisiyle bu konuda belirleyici unsurun toplum olduğunu iddia edecektir. Düşünürün, gerek irade özgürlüğü gerekse değerler konusundaki görüşleri toplum merkezli felsefesine göre şekillenmektedir. Ona göre insan iradesini aşan değer yargılarının yegâne dayandığı yer toplumdur. Toplum hem insanın özgürlüğünü sınırlandırmada hem de onun değer yargılarını belirlemektedir. Gökalp’te gerek irade özgürlüğünün toplumsal hayattaki imkânı gerekse değerler karşısındaki bireyin pasif konumu oldukça vurucu bir şekilde ele alınmaktadır.
Keywords : Kelâm, Ahlâk, Hüsün Kubuh, İrade Özgürlüğü, Ziya Gökalp