Katılım Finansın Ahlâki Temelleri: Kınalızâde ve İlm-i Tedbîri’l-Menzil Örneği

Authors : Muhammet YURTSEVEN

Pages : 660-684

Doi:10.51702/esoguifd.1288201

View : 45 | Download : 43

Publication Date : 2023-09-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Kapitalizmin temel hareket alanını oluşturan piyasa koşulları ile ahlâkın doğru orantılı olduğuna dair yaklaşımların varlığı mahfuz olmakla birlikte ahlâk ve iktisat ilişkisi son dönemlerde literatür içerisinde daha çok ele alınan bir alan olduğu görülmüştür. Ahlâk, düşünce dünyasında; rasyonel, sistemli, kapsayıcı ve tutarlı düşünmenin bir ürünü olarak ele alınmış ve bu ilkelerle de geniş bir anlam çerçevesine sahip olmuştur. İslâm düşünce geleneği içerisinde İslâm ahlâkının; dinamik olduğu, insanın içinde bulunduğu her durumdan daha ideale taşıyan bir potansiyele sahip olduğu, sürekli bir yenilenme hali, çıkar duygularından uzak, pragmatizmi öteleyen ve ötesini hesap eden bir anlayışa sahip olduğu vurgulanmıştır. Modern iktisadi düşünce içerisinde ise iktisadi doktrinlerin herhangi bir otorite tarafından kendilerini sınırlayacak kurallara izin vermesi ya da onları kabul etmesi vaki bir durum değildir. Bu çalışmada katılım finans sisteminin kendi ahlâki ilkeleri ile insert ignore into journalissuearticles values(İslâm Ahlâkı); piyasa koşullarında belirlenen ahlâki esasların uzlaşıp uzlaşmadığı İslâm ahlâk felsefesinin son dönem temsilcilerinden olan Kınalızâde Ali Efendi’nin insert ignore into journalissuearticles values(1510-1572); Türkçe olarak kaleme aldığı Ahlâk-ı Alâî isimli eseri bağlamında incelenecektir. Kınalızâde’nin bu önemli eseri üzerine yapılan çalışmalar incelenmiş ve katılım finans sisteminin esasları ile doğrudan ilişkilendirilmediği, daha çok İslâm iktisadının kaynakları açısından ele alınarak değerlendirildiği ve bu ilişki içerisinde eserin muhteva analizine tabii tutulmadığı görülmüştür. Bu bağlamda katılım finans sisteminin ahlâkiliğine dair kaynak mesabesinde olan bu eserin muhtevası ile katılım finans sisteminin esasları ilişkilendirilecek ve katılım finansın esaslarını belirleyen temel metinlerin gün yüzüne çıkarılmasına katkı sağlanacaktır.
Keywords : Katılım Finans, Ahlak, İslam Ahlakı, Kınalızade, Ahlak ı Alai