OSMANLI DÖNEMİ’NDE ERBİL KAZASININ EKONOMİK DURUMU

Authors : Hashim TOTONJİ

Pages : 60-83

View : 17 | Download : 14

Publication Date : 2019-06-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı tarihi araştırmaları içinde şehir tarihi çalışmaları son yıllarda önemli bir yer tutsa da,  idarî bir birim olarak kaza statüsündeki yerlerin tarihi ile ilgili çalışmalar oldukça azdır. Bu çalışma azlığı nedeniyle tarihi önemi olan birçok şehir ve kaza hakkında bilgilerimiz sınırlıdır. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda da kimi bilgi ve gerçekler isteyerek ve istem dışı göz ardı edilmiştir. Gözden kaçan ve yeterince araştırılmayan bu mekânlardan biri de günümüzde de önemini koruyan bir bölge olan Kuzey Irak coğrafyasında yer alan Erbil Kenti'dir. Bu çalışma da Erbil ile ilgili farklı dillerdeki kaynaklara ulaşarak kentin Osmanlı Devleti dönemindeki ekonomik durumunu keşfetmeyi amaçlamaktadır. Kentin ekonomisi ele alınırken Erbil'in ziraati, toprak düzeni, 1858 Arazi Kanunu'nun Erbil'e etkisi, Erbil'de iltizam uygulaması, Arazi-i Seniyye, Erbil halkının iktisadi durumu, ticaret, sanayi ve esnaf grupları incelenmiştir. 19. yüzyılda Erbil kazasındaki topraklar devlet ve vakıf arazileri olmak üzere ikiye ayrılır. Bu arazilerden elde edilen vergi geliri Erbil kazası içerisinde yer alan askerlerin maaşlarına, tekkelerin ve zaviyelerin ihtiyaçlarına harcanmıştır. Belgelerden anlaşıldığı kadarıyla Erbil’de herhangi bir nehir ve su kaynağının bulunmaması buradaki zirai üretimin sadece yağmur suyuna dayalı olarak yapıldığını göstermektedir. Şehrin üretim ve ticaret kapasitesine bakıldığı zaman ulaşım ve konumu itibari ile önemli bir noktada yer almasına rağmen Erbil'in tahıl haricinde herhangi bir ürünü ihraç edemediği ve bu noktada oldukça kısır kaldığını söyleyebiliriz. 
Keywords : Erbil, Osmanlı Devleti, Ekonomi, Irak, Musul