GENO-SİTOTOKSİSİTE ÇALIŞMALARINA SİTOM YAKLAŞIMI

Authors : Ceren BÖRÇEK KASURKA

Pages : 261-269

Doi:10.18036/estubtdc.599209

View : 20 | Download : 10

Publication Date : 2019-07-31

Article Type : Review Paper

Abstract :Normal 0 21 false false false TR X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Normal Tablo"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:10.0pt; font-family:"Calibri",sans-serif;} ÖZET   DNA hasarının kromozom seviyesinde çalışılması, genetik toksikoloji araştırmalarının temel dayanaklarındandır. Mikronükleus yöntemi, kromozom hasarını değerlendirmek amacıyla geliştirilen yöntemlerden biridir. Mikronükleuslar; sentromeri olmayan kromozom veya kromatid fragmentlerinden ya da anafazda geç kalıp kutuplara göç edemeyen kromozom veya kromatidlerden oluşan ve telofazda hücre zarı ile kuşatılarak kardeş hücre çekirdeklerine dahil olmadan sitoplazmada kalan, çekirdek dışı küçük cisimciklerdir. Bu yöntemde mikronükleusların yanısıra nükleoplazmik köprüler (NPK) ve nükleer tomurcuklar (NT) değerlendirilebilmekte ve hücre ölümü ile nükleer bölünme indeksi de ölçülebilmektedir. Disentrik kromozomların sentromerlerinin farklı kutuplara göç etmesinden orjinlenen NPK, DNA’nın yanlış onarımının; kromozom rearanjmanının, telomer uç birleşmesinin; NT ise gen amplifikasyonu ve/veya değişmiş gen dozajının göstergesi olarak sayılmaktadır. Ayrıca her hücrenin sahip olduğu çekirdek sayısının değerlendirilerek nükleer bölünme indeksinin hesaplanmasının yanısıra nekrotik ve apoptotik hücrelerin de belirlenebilmesi mitotik aktivite ve sitotoksisitenin tayinine olanak sağlamaktadır. Analiz edilebilen tüm bu parametreler mikronükleus yöntemini genetik kusurların, beslenme yetersizliklerinin veya ekzojen kaynaklı genotoksinlerin sebep olduğu kromozomal instabilite fenotipinin ve değişmiş hücresel canlılığın kapsamlı olarak ölçülebildiği “sitom” yöntemi haline getirmiştir. Bu derlemede mikronükleus yönteminin genotoksisite çalışmalarındaki yeri ve önemi ile sitom yaklaşımının bu yönteme kattığı yeniliklere değinilmiştir.
Keywords : Mikronükleus, Sitom, Genotoksisite, Sitotoksisite