Kutadgu Bilig’de Kavramsal Metaforlar

Authors : Bayram ÇETİNKAYA

Pages : 377-399

View : 30 | Download : 14

Publication Date : 2017-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :11. yüzyılda Yûsuf Hâs Hâcib tarafından kaleme alınan Kutadgu Bilig, sahip olduğu söz varlığı ile Türkçenin Karahanlı dönemindeki kullanımına yönelik somut örnekler vermesi yanında dönemin kavram dünyası ile ilgili bilgileri de barındırmaktadır. Varlık, durum veya hareketler ile ilgili edinilen tecrübeler, toplumun farklı alanlardaki kavramlarla ilişki kurmasını sağlayabilmektedir. Özellikle karmaşık yapıya sahip, soyutluk arz eden kavramların bilinen, daha somut nitelikteki kavramlarla ilişkilendirilmesi, bu kavramların daha rahat anlamlandırılmasını sağlamaktadır. Kavramlar arası benzetmeye dayalı olarak kurulan bu ilişkiler, toplum zihninde kavramsal metaforları oluşturmaktadır. Araştırmacılar tarafından, düşünce sistemimizin doğal bir parçası olarak görülen kavramsal metaforlar, somut nitelik arz eden dildeki metaforik ifadeler içerisinde kendilerini hissettirirler. Dilde eşdizimsel yapılar içerisinde ve deyimlerde en iyi şekilde görebildiğimiz metaforik yapılar, toplumun kavramlara olan yaklaşımını ortaya koyması açısından öneme sahiptir. Bu çalışmada Kutadgu Bilig’deki deyimlerde yer alan metaforik yapılar sayesinde toplum zihninde varlığını hissettiğimiz kavramsal metaforlar tespit edilmeye ve toplumun kavramlara olan yaklaşımı ortaya konulmaya çalışılmıştır. 
Keywords : Kavramsal Metaforlar, Deyim, Kutadgu Bilig