Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Adab-ı Umumiyenin Muhafazası ve Kadın

Authors : Fatih ÖZTOP

Pages : 788-798

Doi:10.32709/akusosbil.1083147

View : 74 | Download : 58

Publication Date : 2023-06-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Batılılaşmaya çalışan Osmanlı yönetimi kurumsal hamleler yapmaya çalışırken Osmanlı elitleri ya da elitlerin haremi ise batılı toplumları taklit ederek görsel anlamda batılılaşma çabalarına girişmişlerdir. Tüccarlar ve diplomatlar sayesinde Osmanlı bürokratlarının hanelerine kadar giren Avrupa’nın lüksü, özellikle başkent İstanbul’da hane içi yaşantıyı da değiştirmiştir. Bundan etkilenen Osmanlı kadınları da zamanla Avrupalılar gibi giyinmeye başlamışlar ve kadınların bu tavrı gerek toplum gerekse Saray nezdinde tepki ile karşılanmıştır. Ayrıca kadınların arabalara binmek, mesire yerlerine gitmek veyahut büyük mağazalarda alışveriş yapmak gibi yeni alışkanlıklar edinmesi de zaman zaman irade-i seniyyeler ile yasaklanmıştır. Bu çalışma, Osmanlı kadınlarının Avrupa’yı taklit suretiyle edindikleri yeni alışkanlıklara karşı devletin resmi tavrını ve bu hususta aldığı tedbirleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Osmanlı yönetiminin adab-ı umumiyenin muhafazası adına kadınlara yönelik getirdiği kısıtlamalar ve yaptırımlar arşiv belgelerine dayandırılarak tartışılmıştır. Sultan II. Mahmud döneminde kadınların güvenliklerini sağlamak adına onların tek başlarına seyahat etmeleri yahut mesire yerlerine gitmeleri yasaklanırken, Sultan Abdülhamid II döneminden başlayarak Osmanlı Devleti’nin son yıllarında bu yasak şer’i söylemlerle uygulanmaya çalışılmıştır. Arabalarla gezmenin veya batılı kıyafetler giyinmenin çoğunlukla Osmanlı elitlerinin haremine mahsus bir alışkanlık haline gelmesiyle devletin aldığı tedbirler, nüfuzlu aileler karşısında yetersiz kalmış ve çoğunlukla işe yaramamıştır.
Keywords : Osmanlı Devleti, batılılaşma, kadınlar, adab ı umumiye, yasaklar