Türkiye’de Ekonomik Büyüme ile Doğrudan-Dolaylı Vergiler Arasındaki İlişki: Cumhuriyetten Günümüze

Authors : Ayşegül Durucan

Pages : 185-198

Doi:10.32709/akusosbil.1326749

View : 164 | Download : 132

Publication Date : 2023-11-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Türkiye’de Cumhuriyetten günümüze ekonomik büyüme ile doğrudan-dolaylı vergiler arasındaki ilişki yıllık veriler kullanılarak 1924-1962 ve 1963-2021 dönemleri için analiz edilmiştir. Türkiye’de doğrudan ve dolaylı vergi gelirlerinin seyrini ekonomik büyüme süreci üzerinden incelemeyi amaçlayan çalışmada ekonometrik analiz için ARDL sınır testi yaklaşımından ve Toda-Yamamoto (1995) Granger Nedensellik testinden faydalanılmıştır. Analiz bulguları, Türkiye’de ilk dönemde doğrudan vergi gelirlerinden ekonomik büyümeye doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu; dolaylı vergi gelirleriyle ekonomik büyüme arasında ise çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu ortaya koymuştur. İkinci dönemde ise, doğrudan vergi gelirleriyle ekonomik büyüme arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu, dolaylı vergi gelirleriyle ekonomik büyüme arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi olmadığı, ayrıca doğrudan vergi gelirlerinden dolaylı vergi gelirlerine doğru tek yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu çalışma, Türkiye’de zaman içinde doğrudan ve dolaylı vergi gelirlerinin GSYİH içindeki payları ile büyüme oranları arasındaki ilişkinin değiştiğini, yeni durumda mevcut vergi yapısının kompozisyonunda değişikliğe gidilerek dolaylı vergilerden dolaysız vergilere doğru bir geçişin sağlanmasının ekonomik büyüme oranı üzerinde olumlu etkileri olabileceğini gösteren kanıtlar sunmaktadır.
Keywords : Doğrudan dolaylı vergiler, ekonomik büyüme, ARDL sınır testi, nedensellik analizi, Türkiye