Ziya Gökalp’in Tarihsel Sosyoloji Anlayışının Prens Sabahaddin Sosyolojisindeki İzleri: Tahsin Demiray ve Türk Toplum Tarihi

Authors : İlyas Sucu

Pages : 176-190

Doi:10.32709/akusosbil.1566674

View : 17 | Download : 16

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Ziya Gökalp, Türkiye’de sosyolog ve ideolog kimlikleriyle bilinirlik sağlamış ve Türkiye’de Cumhuriyet’in kuruluşundan günümüze değin gerek siyasette gerekse de düşünce tarihi içindeki etkili yerini korumuştur. Gökalp, Türkiye’de sosyolojinin kuruluşunun yanı sıra Türkiye’nin kamu felsefesinin inşasında da etkili olmuş bir düşünürdür. Gökalp’ın ideolog kimliği ile siyasetteki belirleyici konumu, onun sosyolojik çalışmalarıyla mümkün olmuştur. Sosyolojik çalışmalarının zemini ya da onun sosyolojik tahayyülü ise Türk toplumunun dünya siyasetindeki yerinin belirlenmesidir. Türk toplum kimliği diyebileceğimiz bu yerin belirlenmesi adına Gökalp, Türk toplumunu kendi tarihi içinde ele alan sosyolojik çalışmalar yapmış ve dönem itibariyle geçerli görünen bir takım çözüm önerileri getirmiştir. Bu çalışmada Gökalp’ın kendisinden sonraki dönemlerde Türkiye’de sosyolojinin gelişimi içerisinde farklı ekollerdeki etkisi ele alınacaktır. Bu ele alıştaki temel belirleyici unsur, Türk toplum tarihinin sosyologlarımızın çalışmalarındaki yeridir. Bu minvalde Prens Sabahaddin’in devamcılarından Tahsin Demiray’ın Türk toplum yapısına dair görüşlerinde Gökalp’in etkisi tartışılacaktır. Bu tartışmada her iki sosyoloğun yaklaşımlarının benzerliğinin yanı sıra Osmanlı eleştirileri ile Türk medeniyetine dair araştırmalarının ortak bulguları yorumlanmıştır.
Keywords : Ziya Gökalp, Tahsin Demiray, Türk sosyolojisi, tarihsel sosyoloji.