Ziya Gökalp ve Türk Modernleşmesinde Yol Ayrımı

Authors : Mustafa Kemal Şan

Pages : 11-40

Doi:10.32709/akusosbil.1574330

View : 12 | Download : 21

Publication Date : 2024-12-27

Article Type : Research Paper

Abstract :Ziya Gökalp Osmanlı Devletinin son dönemecine işaret eden kritik bir dönem ile Türkiye Cumhuriyeti Devletinin kuruluş aşamasında fikir ve düşünceleri ile etkili olmuş nadir düşünürlerimiz arasında en ön sırada yer almaktadır. Onun özellikle 1908 sonrası İttihat ve Terakki Partisinde ideolog düzeyinde olan etkisi ile paralel götürdüğü sosyoloji çalışmalarının belli bir hedef dahilinde kurgulandığını görmekteyiz. Gökalp’in akademik ve ideolojik yaşamına yön yeren temel motivasyon kaynağı Devletin nasıl kurtarılabileceğine bağlı olarak ortaya çıkan modernleşme/çağdaşlaşma hadisesidir. O, ideolojik düzlemin daha çok Türkçü kanadında yer alarak modernleşme hadisesine yön verse de temelde dönemin diğer ideolojik kesimleri tarafından da saygı duyulan bir figür olmayı başarmış düşünür ve sosyolog kimliğine sahiptir. Bu durum, Ziya Gökalp’in mümkün olduğunca tüm toplum kesimlerinin konsensüsüne yakın bir çözüm önerisi peşinde olan bir çoğulcu modernlik anlayışından neşet etmektedir. Bu tebliğde Ziya Gökalp’in modernleşmede izlemiş olduğu yolun nasıl bir çözüme bizi ulaştırdığını bu konuda düşünürün ne derece muvaffak olabildiğine yoğunlaşılacaktır. Ziya Gökalp’in ölümünün üzerinden yüz yıl geçmesine rağmen ele aldığı konuların Türkiye’de hala gündem olması Gökalp’in fikir ve arayışlarının önemine işaret etmektedir.
Keywords : Ziya Gökalp, Türk Modernleşmesi, Kültür ve Uygarlık Kuramı, Kültür ve Uygarlık Kuramı