Temporal and spatial distribution of bovine tuberculosis outbreaks in Turkey (2005-2020)

Authors : Şahin ÇAKIR, Mustafa YAKAR, İpek KESKİN

Pages : 130-139

Doi:10.35864/evmd.997098

View : 21 | Download : 9

Publication Date : 2021-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırma, OIE ve Tarım ve Orman Bakanlığı verileri kullanılarak Sığır Tüberkülozu (bTB)’nun Türkiye’de son 16 yıldaki zamansal değişimi ile mekânsal örüntülerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Hastalığın zoonotik karakteri ve sosyo-ekonomik etkisi düşünüldüğünde son zamanlarda bTB mihrak sayılarının hızlı artışı kaygı verici düzeylere erişmiştir. Nitekim 2005-2020 yılları arasında mihrak sayılarının yaklaşık 20 kat artışı bunu açıkça göstermektedir. Aynı dönemde hastalık nedeniyle şarta tabi kesilen ve ölen 168.244 büyükbaş hayvan için yaklaşık 611 milyon yeni TL (₺) tazminat ödemesi hastalığın ekonomik etkisini ortaya koymaktadır. Ayrıca, insan vakalarının düşük bir oranda (%5,3) olsa da M. bovis kaynaklı olduğu bilinmektedir. bTB mihrak sayılarının artışına paralel bir şekilde hastalık coğrafik olarak ülke geneline (bazı iller dışında) yayılmıştır. bTB hastalığıyla etkin mücadele edilebilmesi, halk sağlığına yönelik risklerin ve hastalığın neden olduğu sosyo-ekonomik kayıpların azaltılması önemlidir. Bu nedenle epidemiyolojik olarak hastalık mihraklarının zamansal seyrinin izlenmesi ve çeşitli ölçeklerde mekânsal örüntülerini ortaya çıkarmak son derece önem arz etmektedir. bTB ile etkin bir mücadele için, hastalığın epidemiyolojisindeki bulaşma dinamiklerine ait tüm değişkenlerin (özellikle hayvan hareketleri) zamansal değişimi ve mekânsal dağılım dinamiklerinin izlenmesi, analiz edilmesi ve uygulamaya geçirilmesi hayati önem taşımaktadır.
Keywords : Mekânsal dağılım, Mycobacterium bovis, sığır tüberkülozu, zamansal dağılım, zoonoz