MAKEDONYA KANATLAR KÖYÜ ÖRNEKLİĞİNDE BEKTAŞİLİĞİN VE BEKTAŞİ NEFESLERİNİN İNCELENMESİ

Authors : Erdem Özdemir

Pages : 121-142

View : 51 | Download : 174

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Makedonya Türkleri bu coğrafyada geçirdikleri yüzyıllar boyunca kültürel kimliklerini önemli ölçüde korumuştur ve bu koruma özel bir gayretten öte, kültürel izolasyonla gerçekleşmiştir. Bugün dahi kırsalda sürdüregeldikleri geleneksel yaşam biçimleri içerisinde var olan müzikleri, Türk Müziğinin bir parçası olan, Batı kolunu temsil etmektedir. Kent merkezli müzik gelenekleri ise düğün, kına vb. eğlence bağlamının yanında cami ve tekke müzikleri ile aktif bir şekilde sürdürülmektedir. Kentli ve kırsal bağlamın belirli ölçülerde birleştiği ancak kırsal odaklı dini müziklerin temsilinde Bektaşi köylerinde devam eden törensel müziksellik öne çıkmakta ve çalışmamıza konu olan Pirlepe ilinin Kanatlar Köyü, bu yönüyle temsil kabiliyetini elinde tutmaktadır. Merkezi Anadolu olan ve bir Türk tarikatı olarak bilinip sürdürülen Bektaşilik, Balkanlara, Gazi Alperenler olarak da zikredilen Türkmen Bektaşi babaları ve onların ardı sıra yürüyen Türkmen halk ile beraber gelmiş ve önemli ölçüde etkin olmuştur. Günümüzde Makedonya’da kurumsal anlamda da temsil edilen Bektaşilik, içerisinde Nefes adı verilen, yolun töresini aktarmak için Bektaşi ulularınca yazılmış şiirler ve bu şiirlerin ezgilerinin seslendirildiği dönemsel törenlerle Kanatlar Köyünde dini temsilini sürdürmektedir. Bu makale, Makedonya Bektaşilerinin ve özelde Kanatlar Köyü Dikmen Baba Tekkesi mensuplarının icra ettikleri törensel müzikleri yani nefesleri, müzik odağında kültürel olarak incelemeyi hedeflemiştir. Bu çalışmanın odağında 2022 yılının Ağustos ayında gerçekleştirilen alan araştırmasından elde edilen verilerin yorumlanması yer almaktadır. Zincirleme görüşme, gözlem, kaynak ve alan kültürel yüzey taraması gibi yöntemlerin öne çıktığı çalışmada konu ile doğrudan ve dolaylı olarak ilgili kimi kavramlara da açıklık getirilmeye çalışılmıştır.
Keywords : Makedonya Türkleri, Kanatlar, Bektaşilik, Bektaşi Müziği