Kırsaldan Kente "Semah"

Authors : Şevin Arslan

Pages : 99-119

View : 72 | Download : 62

Publication Date : 2023-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Mekân olgusu müzik türlerinde belirleyici bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumlar yaşayış biçimlerini ve doğrudan ilişkili oldukları kültürlerini, mekân içerisinde var edip sürdürürler. Toplumun kültürel yaratmalarından biri olan müzik hem mekânsal özelliklere bağlı olarak şekillenir hem de mekânın şekillenmesine neden olur. Yani mekân ve müziğin, başta da belirttiğimiz üzere, karşılıklı olarak etkileşim haline girmesi türün belirlenmesinde önemli bir unsur haline gelmektedir. Bu makale Alevî toplumu ile kimlik kazanmış ve Cem ritüeli içerisine gömülü olan "semah” türünün, mekân değişimine bağlı olarak icra pratiklerinde görülen değişime dair tespitleri içermektedir. İlk olarak Alevîliğin kimlik meselesi ve başat öğesi olan Cem ritüeli üzerine yapılan çalışmalar incelenmiş ve çıkarımlar yapılmıştır. Sonrasında ise semah türünün mekân içerisindeki işlevselliği, izler kitle ve Alevî toplumu için yapılan tanımlamaları ele alınıp dans/ritüel ikilemi üzerine tartışma ortamı yaratılmıştır. Semahın, ele aldığımız "kırsal” ve "kent” alanındaki pratiklerine dair değişimler, tarihsel bağlamda incelenmiştir. Değişimlere neden olan göç, devlet politikası, ekonomi gibi unsurlar ve bunlara bağlı olarak semahın Cem ritüeli dışına çıkması, performans haline gelmesi makalenin sınırlılığı göz önünde bulundurularak aktarılmaya çalışılmıştır. Bu makalede tarihsel ve karşılaştırmalı yöntemler dışında görüşmelerden de yararlanılmıştır. Bu görüşmeler ve gözlemler; İzmir (Yamanlar Mahallesi ve Kemalpaşa İlçesi) ve İstanbul (Gazi Mahallesi) üzerinden sağlanmıştır.
Keywords : Semah, Alevîlik, Cem Ritüeli, Kırsal, Kent, Mekân