TÜRKİYE’DE HEMŞİRELİK MODEL VE KURAMLARININ HALK SAĞLIĞI HEMŞİRELİĞİ ALANINDA YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERDE KULLANIMI

Authors : Tuğçe ÇİÇEKLİ TAŞDEMİR, Çiçek ÖNDER

Pages : 359-377

View : 25 | Download : 13

Publication Date : 2022-04-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu calisma halk sağlığı hemşireliği alanında yapılan lisansüstü tez çalışmalarında kuram ve model kullanımının sistematik bir şekilde incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Tezlere Mart-Mayıs 2021 tarihleri arasında, internetten Yükseköğretim Kurulu’nun Ulusal Tez Merkezi veri tabanın taranmasıyla ulaşılmıştır. Calismada halk sağlığı hemşireliğinde yapılmış olan 319 teze ulaşılmış olup; toplam 317 tezin özellikleri değerlendirilmiştir. Dahil edilme kriterlerine uygun olan 68 tez incelenmiştir. İncelenen tezlerin 32’sini (%47) yüksek lisans, 36’sını (%53) doktora tezi oluşturmaktadır. Araştırmada Sağlık İnanç Modeli, Sağlığı Geliştirme Modeli, Transteoretik Model ve Precede-Proceed Model halk sağlığı hemşireliği alanından en sık kullanılan modeller arasında yer almaktadır. Lisansüstü tezlerin 30’unu (%44,1) Sağlık İnanç Modeli, 18’i (%26,5) Sağlığı Geliştirme Modeli, 16’sını (%23,5) Transteoretik Model ve 4’ünü (%5,9) Precede-Proceed Model oluşturmaktadır. Tezlerin yıllara göre dağılımı; 4’ü (%5,8) 2011 yılında, 6’sı (%8,8) 2012 yılında, 2’si (%2,9) 2013 yılında, 4’ü (%5,8) 2014 yılında, 11’i (%16,1) 2015 yılında, 5’i (%7,3) 2016 yılında, 10’u (%14,7) 2017 yılında, 6’sı (%8,8) 2018 yılında, 13’ü (%19,1) 2019 yılında, 6’sı (%8,8) 2020 yılında ve biri (%1,4) 2021 yılının Mayıs ayına kadar yapılmıştır. Yüksek lisans tezlerinde 19 (%59,3) Sağlık İnanç Modeli, 7 (%21,8) Sağlığı Geliştirme Modeli, 6 (%18,7) Transteoretik Model kullanılmış ve Precede-Proceed Model kullanılmamıştır. Doktora tezlerinde ise, 11 (%30,5) Sağlık İnanç Modeli, 11 (%30,5) Sağlığı Geliştirme Modeli, 10 (%27,7) Transteoretik Model ve 4 (%11,1) Precede-Proceed Model kullanılmıştır. Sonuç olarak halk sağlığı hemşireliği alanında yapılan tezlerde kuram/model temelli çalışmaların sınırlı olduğu fakat son yıllarda araştırmaların arttığı sonuçlarına ulaşılmıştır.
Keywords : Halk sağlığı hemşireliği, kuram, model, teori