OSMANLI BASININDA KLASİK İKTİSAT’IN YANSIMALARI: JOHN STUART MILL BİYOGRAFİSİ

Authors : Metehan Şahin, Türker Şimşek

Pages : 146-157

Doi:10.58620/fbujoss.1577949

View : 66 | Download : 102

Publication Date : 2024-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı İmparatorluğu’nun son yılları, özellikle II. Meşrutiyet Dönemi çeşitli fikir hareketlerinin ortaya çıkışı ve bu fikir hareketlerini temsil eden yayınların sayısındaki artışla Osmanlı basın hayatının önemli bir evresini teşkil etmektedir. Yayınların belirli görüşlere yönelik olması ve mevcut gazete, dergilerden farklı konuları ele alması, 1908 sonrasındaki yılların, fikir gazeteciliğinin bir örneği olarak sayılmasına zemin hazırlamıştır. Amacı birtakım soru veya konuları saptayarak toplumun gündemine getirmek olan fikir gazeteciliği, bu sorun veya konuları belirli bir görüş ışığında açıklayarak bilinçlendirme görevini yerine getirmiş kabul edilmektedir. Nitekim Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra Osmanlı basınının, ülke dışında meydana gelen olaylardan halkı haberdar etmek, faydalı bilgileri sunmak ve geniş kitlelerin eğitim seviyesinin yükseltilmesinde yardımcı olmak gibi görevleri üstlendiği bilinmektedir. Basın yayın faaliyetleri arasında gazetecilikle beraber dergi yayıncılığı da büyük bir ehemmiyeti haiz olup; 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı İmparatorluğu’nda kendini göstermeye başlamıştır. Osmanlı gazete ve dergilerinde yayımlanan biyografik eserler ise, tek başına bir tarih yazımını ifade etmese de, kullanılmadığında tarih yazımını bir yönden eksik bırakacağı düşünülen mühim birer kaynak hüviyetindedir. Bu araştırmada Klasik İktisat’ın Osmanlı basınındaki yansımalarının, Mümtazzade Nureddin tarafından yazılan John Stuart Mill biyografilerinden hareketle incelenmesi amaçlanmaktadır. Zira bahse konusu biyografiler, Osmanlı’daki yerleşik iktisat düşüncesine karşı ileri sürülen liberal ekonomik politika uygulamalarının İmparatorluk vatandaşları tarafından nasıl tanınmaya çalışıldığının tespiti bakımından önemli görülmektedir. Mümtazzade Nureddin ünlü iktisatçının terbiye ve tahsiline dair birtakım anekdotların yanı sıra, siyaset, iktisat ve içtimaiyat hakkındaki fikirlerine ilişkin malumatını paylaşmaktadır. Başka bir yazısında ise Mümtazzade, Mill’in “Hürriyete Dâir” isimli eserindeki efkâr-ı mahsûsasını analiz etmektedir.
Keywords : Osmanlı Basını, Klasik İktisat, John Stuart Mill