XIX. YÜZYIL ORTALARINDA HARPUT KAZASINDA MESKÛN AŞİRETLERDE ERKEK ŞAHIS ADLARI

Authors : Salih AKYEL

Pages : 19-41

View : 16 | Download : 10

Publication Date : 2015-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Şahıs isimleri zaman ve mekân farklılıklarına bağlı olarak değişim göstermektedir. Bu değişimleri nüfus kayıtlarında ortaya çıkarmak mümkündür. Bu çalışmada, 1834 tarihli ve 2675 numaralı Harput Nüfus Defteri kullanılarak Harput Kazasındaki aşiretlerin şahıs adları değerlendirilmiştir. 1834 tarihli nüfus kayıtlarına göre Harput Kazasındaki aşiretlerin 2036 hanesinde 1073 Tüvana, 1628 sıbyan ve 1537 ihtiyar olmak üzere toplam 4238 müslüman erkek isim tespit edilmiştir. 2675 numaralı Harput Nüfus Defteri verilerine göre, 19. yüzyılın ortalarında Harput Kazasındaki aşiretlerin en çok Arapça kökenli isimler kullanılmaktaydı. Ad olarak konulan Arapça kökenli isimlerin daha çok peygamber ve onun ehl-i beytinden olan kimselerin isimleri olduğu tespit edilmiştir. Arapça kökenli isimlerin yanı sıra Türkçe kökenli isimler de kullanılmıştır. Türkçe kökenli isimlerin tercih edilmesinde büyük ölçüde eski Türk dinî inanış ve geleneklerinin izleri görülmektedir. Çok az sayıda olan Farsça kökenli isimlerde kayıtlarda mevcuttur. Farsça kökenli isimler ise kahramanlık ve güzel ahlaka dair isimler olduğu tespit edilmiştir. Çocuğa baba ve dede ismini verme geleneğinin 19. yüzyıl ortasında Harput’ta da yaygın bir şekilde geçerli olduğu ve çocuklara isim verilirken kardeşler arasındaki isim ahengine de dikkat edildiği söylenebilir
Keywords : Onomastik, 19 Yüzyıl, Harput, Aşiret, Nüfus Defterleri