Elazığ Müzesi'nden Urartu Dönemi Elazığ Kemerinin XRF Yöntemiyle Kimyasal Analizi

Authors : Ümit GÜDER, Abdulkadir ÖZDEMİR, Ayşe ÖZDEMİR, Tolga ÖZAK

Pages : 85-94

View : 21 | Download : 11

Publication Date : 2020-11-18

Article Type : Research Paper

Abstract :MÖ 9.-7. yy’da Doğu Anadolu Bölgesi’ni egemenliği altına alan Urartular maden işleme tekniği ve işçiliği konusunda oldukça ileri seviyede bir toplumdur. Urartulara ait metal eserler içerisinde özellikle kemerler, Urartuların estetik anlayışını, sanatını ve dönemi içerisindeki önemli olayları bize yansıtması bakımından önemlidir. Bu çalışma, Elazığ Müzesi’nde bulunan Elazığ Kemeri üzerinde taşınabilir XRF ölçüm cihazı ile yapılan kimyasal bileşim analizinin sonuçlarını ortaya koymaktadır. Elazığ Kemeri üzerinde anlatılan savaş ve av sahneleri ile öne çıkmaktadır. Ayrıntılı işçiliği kemerin önemini daha da arttırmaktadır. Elazığ kemeri üzerinde taşınabilir XRF cihazı ile yapılan kimyasal analizlerde, buluntunun çinko alaşımlı bronzdan üretildiği ortaya çıkmıştır. Kimyasal kompozisyondaki çinko miktarının ortalama değeri çinko içerikli mineralleri barındıran bakırca zengin cevherlerin işlenmiş olabileceğini göstermektedir. Elazığ kemerinin sadece yüzeyinden ölçüm yapılabilmesi nedeniyle, gerçek alaşımın kimyasal içeriği tam olarak tespit edilememektedir. Bu nedenle buluntunun üretiminde bilinçli bir çinko alaşımı tercih edilip edilmediği sorusu Urartu metal buluntuları üzerinde gerçekleştirilecek arkeometrik çalışmaların zenginleşmesiyle ve Urartu çinko madenciliği ve metalürjisinin detaylarının ortaya çıkarılmasıyla cevaplanacaktır.
Keywords : Doğu Anadolu, Urartu, Elazığ Kemeri, Arkeometri, Bronz, Çinko