Kerbela Vakasında Mezhic Kabilesinin Rolü

Authors : Emre Çetin, Bilal Gök

Pages : 227-242

Doi:10.58568/firatilahiyat.1523876

View : 123 | Download : 103

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam tarihi boyunca yaşanmış en trajik olaylardan biri şüphesiz Kerbelâ faciasıdır. Hz. Hüseyin ve aile fertlerinin Kerbela\\\'da Emevi güçleri tarafından katledilmesi, sadece yaşandığı dönemde değil, sonrasında da derin izler bırakan bir trajedi olarak tarihe geçmiştir. Bu elim olay, İslam dünyasında büyük bir yankı uyandırmış ve siyasi ve dini açıdan önemli sonuçlara yol açmıştır. Kerbelâ hadisesinin her aşamasında Mezhicoğulları\\\'nın faaliyetleri dikkat çekici bir şekilde ön plana çıkmıştır. Bu faaliyetler, Kerbelâ olayının anlaşılması açısından büyük önem taşımaktadır. Kerbelâ yolculuğunun başlangıcında, Kûfe\\\'den gelen ve onu şehre davet eden mektuplar önemli bir rol oynamıştır. Mezhicoğulları bu mektuplardan bazılarını gönderenler arasında yer almışlardır. Mezhicoğulları\\\'nın Hz. Hüseyin\\\'e olan bağlılıkları ve onu Kûfe\\\'ye davet etmeleri, ilk bakışta samimi bir destek ve bağlılık göstergesi olarak yorumlanabilir. Fakat Kerbelâ\\\'ya yaklaştıkça ortaya çıkan tablo, beklenmedik bir çelişkiyi gözler önüne sermektedir. Mezhicoğulları, Hz. Hüseyin\\\'e olan desteğinden geri adım atmış ve onu Emevi ordusunun tehdidiyle karşı karşıya bırakmıştır. Bu çelişkili tutumun arkasında yatan nedenler tam olarak bilinmemekle birlikte, muhtemel bazı faktörler bulunmaktadır. Kûfelilerin desteğini alamama endişesi, Emevi valisinin baskısı ve tehdidi, Hz. Hüseyin\\\'in zafer kazanacağına dair umutsuzluk gibi unsurlar, Mezhicoğulları\\\'nın tavrını etkilemiş olabilir. Bu davetin önemli bir kısmını oluşturan ve Hz. Hüseyin\\\'i Kûfe\\\'ye çağıran kişilerden bazılarının Mezhicoğulları\\\'na mensup olması, bu kabileyi olayın merkezine taşımaktadır. Bu durum, Mezhicoğulları\\\'nı Kerbela olayında sadece bir figürden öte, Hz. Hüseyin\\\'in Kûfe\\\'ye gidişinin temelini oluşturan bir etken haline getirir. Kabilenin, Hz. Hüseyin\\\'e olan bağlılıklarını ve onun davetine olan inançlarını Mekke\\\'ye kadar giderek açıkça göstermeleri, olayın siyasi ve dini boyutlarını da daha da derinleştirmektedir. Mezhicoğulları\\\'nın bu cesur ve önemli adımı, Hz. Hüseyin\\\'in Kûfe\\\'de karşılaşacağı zorluklara rağmen, hak ve adalet yolunda mücadele etme kararlılığını da pekiştirmiştir. Bu sayede Mezhicoğulları, Kerbela olayında sadece bir kabilenin ötesinde, Hz. Hüseyin\\\'in davasını ve ilkelerini temsil eden bir sembol haline gelmiştir. Müslim b. Akil\\\'in Kûfe yolculuğu sırasında toplantı yeri olarak kullandığı evin Mezhicli Hânî b. Urve\\\'ye ait olması, çalışmanın şekillenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu durum, olayın arka planını ve tarafların ilişkilerini daha iyi anlamamızı sağlayan önemli bir ayrıntıdır. Bu yolculukta yaşanan en çarpıcı olaylardan biri de Mezhicli Ubeydullah el-Cu\\\'fî\\\'nin Hz. Hüseyin\\\'e yardım etmeyi reddetmesi ve sonradan duyduğu pişmanlıktır. Bu olay, hem o anki siyasi atmosferin gerginliğini hem de Ubeydullah\\\'ın sonradan yaşadığı pişmanlığı gözler önüne serer. Bu kabile, katliamın her iki cephesinde de yer alarak, olayın karmaşıklığını ve çelişkilerini gözler önüne sermektedir. Kerbelâ faciası sona erdiğinde Mezhicoğulları, yedi kesik baş ile Ubeydullah’ın huzuruna çıkmışlardır. Kerbelâ faciasından sonra ortaya çıkan bazı siyasi ve dini hareketlerde, aynı kabile üyelerinin Muhtâr es-Sekafî\\\'nin isyanında da öncü rol oynadıkları görülmektedir. Bu durum, Kerbelâ\\\'nın yarattığı derin etkiyi ve kabile üyelerinin bu olaydan nasıl etkilendiklerini göstermesi açısından oldukça önemlidir. Kerbelâ faciasının intikamı olarak nitelendirilen Muhtâr\\\'ın isyanında komutanlık görevini üstlenenler de Mezhicoğulları\\\'ndan kişilerdi. Kerbelâ faciasının öncesinde ve sonrasında aktif bir şekilde rol oynayan bazı Mezhic şahsiyetleri, bu çalışmanın Mezhic açısından önemini artıran unsurlar arasında yer almaktadır. Bu şahsiyetler sırasıyla Amr b. Haccâc, Hânî b. Urve, Sinân b. Enes, Nâfi’ b. Hilâl ve İbrahim b. Mâlik el-Eşter\\\'dir. Mezhic kabilesinin Kerbelâ olayında topyekûn bir hareket sergilememesi, bireysel değerlendirmeleri zorunlu kılmıştır. Bu bağlamda, kabilenin her bir üyesinin olaydaki rolü ve tutumu ayrı ayrı ele alınacaktır. Bu çalışmada, Kerbelâ olayının öncesinden başlayarak sonuca giden yolda kabile üyelerinin almış oldukları tavırlar incelenecektir. Olay, başlangıcından itibaren ele alınacak ve her aşamada kabilenin nasıl tepki verdiğine odaklanılacaktır. Çalışmanın amacı, kabile üyelerinin tutumlarının olayı nasıl etkilediğini ve nihai sonuca nasıl katkıda bulunduğunu analiz etmektir.
Keywords : Kerbelâ, Hüseyin, Mezhic, Kûfe, Emevî