AĞRI KARAPAPAK/TEREKEME TÜRKLERİ GÖÇ ANLATILARI

Authors : Elif Gizem KARAOĞLU

Pages : 21-49

Doi:10.31463/aicusbed.655052

View : 31 | Download : 17

Publication Date : 2020-10-25

Article Type : Review Paper

Abstract :Kafkasya, jeopolitik ve stratejik konumu açısından tarih boyunca birçok devletin hâkimiyeti altına almak istediği bölgelerden biri olmuştur. Asya, Avrupa ve Afrika kıtaları arasında kilit rol üstlenen ve Arap coğrafyacıların Cebelü’l-Elsân (dillerin dağı) diye adlandırdıkları bu bölgeye birçok Türk topluluğu gelmiş ve burayı mesken tutmuşlardır. Bu topluluklardan biri de Karapapak/Terekeme Türkleridir. At üstündeki savaşçı kabiliyetleri ile bilinen Karapapak/Terekeme Türklerinin kadim yurtları Kafkasya’da yer alan Gürcistan’ın Borçalı bölgesidir. Rusya’nın sıcak denizlere inme politikası Rus Çarı I. Petro’nun vasiyeti olarak telakki edilmiş ve bu uğurda Ruslar, her türlü plan ve programı yapmışlardır. Bunlardan biri de Kafkasları ele geçirmek ve bu bölgeyi Türklerden arındırmaktır. Bölgedeki söz konusu hâkimiyetlerini 1828 Türkmençay Antlaşması ile tasdikleten Rusya, Kafkaslardan özellikle Gürcistan’ın Borçalı mevkinden binlerce Karapapak/Terekeme Türkünü göç etmeye mecbur kılmıştır. Ardı sıra yaşadıkları göçlerle anavatanlarından, ata topraklarından çıkarılan Karapapak/Terekeme Türkleri göç yollarında nice dramlar yaşamışlardır. Karapapak/Terekeme Türklerinin göç anlatılarının derlendiği bu çalışmada sadece göç sırasında yaşananlar anlatılmamış; göç öncesi ve sonrası yaşananlara da değinilmiştir. Çalışmada ayrıca Karapapak/Terekeme ismi hakkında görüşlere, topluluğun kökenlerine, yaşadıkları göçlerin tarihî seyrine de yer verilmiştir.
Keywords : Karapapak Terekeme Türkleri, Türkmençay Antlaşması, göç