DEĞERLER VE TOPLUMSAL YAPIDA SOSYAL DEĞERLERİN YERİ

Authors : Mehmet YAZICI

Pages : 209-223

Doi:10.18069/fusbed.10221

View : 17 | Download : 11

Publication Date : 2016-01-31

Article Type : Other Papers

Abstract :Değer/değerler, felsefenin ve sosyal bilimlerin kullandığı temel kavramlardan biridir. Bundan dolayı, değerler ile ilgili geniş bir literatür mevcuttur. Değerler konusundaki literatürün oluşmasında katkısı olan sosyal bilimlerden biri de sosyolojidir. Sosyoloji kaynaklarında değerler, sosyal hayatı açıklamak için kullanılan temel kavramlardan biridir. Bu tespitten hareketle makalede, önce değerlerin tanımı, sınıflandırılması, özellikleri, işlevleri ve kaynakları daha sonra, toplumsal yapı ve değerler, değerin kültür, kurum, norm ve toplumsal kontrolle ilişkisi ele alınmıştır. Çalışmanın amacı, toplumsal yapının oluşmasında, varlığını sürdürmesinde ve sosyal değişimde değerlerin yerini ve önemini saptamaktır. Literatür taraması esas alınarak yapılan analiz ve değerlendirmelerde, toplumsal hayatı mümkün kılan insanın “sosyal olma” özelliği ile “toplumsal bilincin” insan doğasıyla açıklanabileceği sonucuna varılmıştır. Toplumsal hayatın içinde yaşandığı toplumsal yapının ise kültür, değerler, yargılar, kurumlar ve davranışlardan meydana geldiği saptanmıştır. Ayrıca, her toplumsal yapının biri mevcut olanı koruma amacında olan normlar ve toplumsal kontrol, diğeri ise, toplumsal yapıda değişim isteğini yansıtan bireysel farklılıklar ve beklentiler olmak üzere iki farklı baskının etkisi altında olduğu tespit edilmiştir. Bu faktörlerin etkisinin ve sonuçlarının toplumun “değerlere bağlılık düzeyine” göre değiştiği ortaya konmuştur. Böylece, toplumsal yapıda sosyal değerlerin belirleyici bir rol üstlendiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords : Değerler, toplumsal yapı, kültür, yargılar, kurumlar, davranışlar, normlar ve toplumsal kontrol