SÂ’İB-İ TEBRÎZÎ’NİN TÜRKÇE ŞİİRLERİNDE FUZÛLÎ ETKİSİ

Authors : Ali YILDIRIM

Pages : 53-64

Doi:10.18069/firatsbed.346903

View : 23 | Download : 11

Publication Date : 2016-07-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İran ve Türk edebiyatının klasik şiirinin ortak kültürel unsurlar üzerine kurulduğu, benzer kaynaklardan beslendiği bir gerçektir. Bununla birlikte Fars ve Türk diliyle şiir söyleyen şairlerdeki bazı söyleyiş özelliklerinin zaman zaman doğrudan bir etkilenme boyutunda olduğu görülmektedir. Sâ’ib-i Tebrîzî söz konusu olduğunda Fuzûlî’nin etkisini dikkate almamak söz konusu olamaz. O dönemin iletişim ve ulaşım imkânlarının zorluğuna rağmen, Fuzulî divanının Türkistan coğrafyasından, Balkanlara ve diğer ülkelere kadar ulaştığını ve okunduğunu bilmekteyiz. Fuzûlî’nin Azerbaycan Türkçesinin de etkisiyle şiir söylüyor olmasının Azerbaycan Türkü olan Sâ’ib’i etkilediğini söylemek mümkündür. Sâ’ib’in az sayıdaki Türkçe şiirleri ile Fuzûlî’nin şiirleri arasında başta nazire ilişkisi olmak üzere ciddi benzerlikler olduğu görülmektedir. Sâ’ib’in on dokuz gazelinin onunun Fuzûlî’ye nazire olması, Fuzulî’nin Sâib’in şiirlerine etkisini açıkça göstermektedir. Bunun yanı sıra kurgu tekniği, benzetmeleri, seçtikleri kelime ve tamlama yapıları, paralel anlatım üslubu gibi noktalardan benzerlikler söz konusudur. Bütün bunların neticesinde Sâ’ib-i Tebrîzî’nin Fuzûlî’nin şiirlerini çok yakından takip ettiğini ve dolayısıyla ondan etkilendiğini söylemek mümkündür.
Keywords : Sâib, Fuzûlî, Fars ve Türk edebiyatları, Hint üslubu, etkileşim