SEYYİD AHMET ARVASİ'DE İNSANIN TEKÂMÜLÜ FİKRİ

Authors : Hüseyin Subhi ERDEM

Pages : 0-0

View : 16 | Download : 13

Publication Date : 2011-06-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Seyyid Ahmed Arvasi, Cumhuriyet dönemi Türk toplumunun yetistirdiği dikkate değer bir düsünce adamıdır. Fikirlerinin sekillenmesinde aile ortamında aldığı klasik Đslam kültürü ve Batı kültürünün sentezi etkin olmustur. Modern eğitim kurumlarında bir eğitim uzmanı olarak çalısırken kendine özgü fikri sentezi onu kısa zamanda ünlendirmistir. O, Batı’nın aydınlanmacı düsünceye dayalı çözümlerini hareket noktası yapmıs ama bununla sınırlı kalmamıstır. Özellikle Maurice Blondel ve Türkiye’deki temsilcisi sayılabilecek Nurettin Topçu’nun hareket felsefesini, insanın yetkinliğini temellendirmede kullanmıstır. Canlının mahiyetini açıklamada dayandığı madde-ruh çizgisi ve mavera düsüncesini, hareket ve özgürlük kavramıyla açıklamıstır. Hareket ve özgürlük kavramları insanın madde ve ruh gibi iki boyutunu açıklamada daha anlasılabilir bir çözümleme sunmaktadır. Arvasi, modern bilimin ortaya koyduğu monist yaklasımın açmazlarına karsı bu ikili kavramsal çözümleme biçimini basarıyla uygulayan biri olarak görünmektedir. O, modern çağın bilimi putlastıran yaklasımına karsı, aynı yöntem ve teknikleri kullanarak basarılı bir iman savunusu ortaya koymaktadır. Arvasi, varlığın sınırlarını ortaya koyabilmek için üçlü kavramlar kullanarak fikirlerini insa eder. Madde, hayat, ruh kavramlarının her birini ayrıca alt kavramlar vasıtasıyla açıklama yöntemini kullanır. Buna göre, akıl ve zekâ, hayatı açıklamada ve insan gerçekliğini anlamlandırmada önemli kavramlar olarak görülür. Akıl, zeka yetisi insanın vahiy gerçekliğiyle muhatap olmasını ve vahiy bilgisini temellendirmesini sağlayan araçlar olarak da görülür. Bunun yanında madde temelini açıklayan, determinizm, otomatizm, içgüdü, mekan, zaman, ayniyet, benzerlik, cemiyet kavramları, onun çözümlemelerinde epistemolojik zemini olustururlar. O, bu kavramlar üzerine, suur, sanatkârlık, gaye, hürriyet, ferdilik, yaratma kavramlarını insa eder. Arvasi, fikirlerini, insanın özgürlüğü ve sonsuzluğunun imkânını ortaya koymayla taçlandırır.
Keywords :