MURAT HÖYÜK ERKEN TUNÇ ÇAĞI HAYVAN FİGÜRİNLERİ

Authors : Abdulkadir ÖZDEMİR

Pages : 567-582

Doi:10.18069/firatsbed.865423

View : 13 | Download : 12

Publication Date : 2021-05-20

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışma, Bingöl İli Solhan İlçesi, Murat Nehri kenarında yer alan Murat Höyük’te 2019 yılında yapılan kurtarma kazısı sonucunda ele geçen pişmiş toprak (kil) hayvan figürinlerini tanıtmaktadır. İsmini içerisinde yer aldığı Murat Köyü’nden alan höyük, Bingöl’ün ilk sistemli arkeolojik kazısıdır. Höyük, Aşağı Kaleköy Barajı su tutma havzası içerisindedir ve bu nedenle Elazığ Müzesi Müdürlüğü tarafından 2018 yılında tescillenmiştir. Elazığ Müzesi Müdürlüğü kazı başkanlığında ve bilimsel bir heyet tarafından 2019 yılında kurtarma kazısı çalışmaları yapılarak tamamlanmıştır. 2019 yılında tamamlanan arkeolojik kazılar sonucunda höyükte 4 kültür tabakası tespit edilmiştir. Murat Höyük’ten ele geçen ve çalışmaya konu olan hayvan figürinleri Erken Tunç Çağı III’e tarihlendirilmektedir. Anadolu arkeolojik materyal kültüründe ele geçen hayvan figürinleri pişmiş toprak (kil), metal ve taş olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gruplar içerisinde Murat Höyük figürinleri pişmiş toprağa dâhildir. Çalışmalarda 9 adet hayvan figürini ortaya çıkarılmıştır. Tamamı el yapımı olan bu figürinlerin 7 tanesi boğa, 2 tanesi koç/koyun betimlemelidir. Figürinlerin tamamı kısmi kırıklara sahiptir. Yüz detayları oldukça deforme olmuştur. Ayakları kırık olsa da ayakta durur pozisyonda işlenmişlerdir. Boynuz ve kuyruk detayları görülmektedir. Anatomik yapısı ile güçlü vücut yapılarına sahiptirler. Murat Höyük’te pişmiş toprak (kil) tekerlekler de ele geçmiştir. Bazı hayvan figürinlerinin avluda tekerlekler ile birlikte ele geçmesi, bunların boğa/öküzler tarafından çekilen kağnı türü veya dört tekerlekli vagon şeklindeki oyuncak olarak kullanılan minyatür arabaların parçası olabileceğini düşündürmektedir. Murat Höyük’te ele geçen hayvan figürinlerinin, Doğu Anadolu Erken Tunç Çağı toplumlarının sanat, ritüel ve inanç sistemlerinin anlaşılmasına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Keywords : Erken Tunç Çağı, Figürinler, Hayvan Figürinleri, Murat Höyük, Bingöl, Doğu Anadolu