PLANLI BOŞLUKLARDA KENTSEL PEYZAJI ARAMAK: KENTSEL KUŞATMA MI, EKOLOJİK ŞİFRELEME Mİ?

Authors : Büşra YALÇIN

Pages : 1287-1298

Doi:10.18069/firatsbed.881701

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2021-09-16

Article Type : Review Paper

Abstract :Hiyerarşik temelli geleneksel planlama sürecine bakıldığında, kent yaşamında daha az insani peyzajlara yer verildiği görülmektedir. Bu sistem içerisinde peyzaj, kırsal alandan kente adapte olma sürecine kadar koruma ilkeleri ve eşik öngörüleriyle doldurulmaktadır. Peyzajın üzerine atanan bu tanımsız görev; dekoratif unsur olmaktan öteye gidemeyen, planlı ancak çözümsüz boşluk deneyimlerine dönüşmektedir. Bugünün planlama bakışında ise, peyzajın dinamik yapısını kullanarak deneysel uygulamalara doğru bir evrilme yaşandığı görülmektedir. Bu bakıştan hareketle, mevcut planlama anlayışının adımları arasına sıkışan peyzajın doğru tanımının önemi üzerine durma gerekliliği gündeme gelmektedir. Çalışmanın amacı, ilk aşamada “kentsel peyzajı doğru mu okuyoruz?” ve “kent planlama peyzajı nerede görüyor?” sorularını yöneltmektir. Aynı zamanda, bu soruları sistemin temeline yerleştirilen kent, kentli ve kentsel peyzaj bağlamında kuramsal temelde irdelemektir. Bu amaç doğrultusunda, bir tarafta geleneksel planlama anlayışından uzaklaşarak gelişen planlama sisteminin ürettiği yeni tasarım ortamı ve “taktiksel şehircilik” deneyimleri, diğer tarafta peyzajın kendiliğindenlik anlatısını dinleyen “el değmemiş peyzaj” teorileri tartışılmaktadır. Bahsi geçen iki yaklaşım arasında herhangi bir uzlaşı ortamı aranmadan bağlantısallık ve zıtlık kurgusu teorik temelde bir değerlendirme şeklinde sunulmaktadır. Sonuç olarak, birbirine monte edilmesi gerektiğine inanılan üçlü sistem (kent, kentli ve kentsel peyzaj) içerisinde, bireysel ihtiyaçların doğru tanımlanması gerektiği ortaya çıkmaktadır. Kentsel kuşatma endişesini doğuran bu duruma ekosentrik temelli etik bir çerçeveden bakma zorunluluğu ise, bir diğer önemli bulgu olarak belirtilmektedir.  
Keywords : Kayıp Alan, Kentsel Peyzaj, Kentsel Kuşatma, Ekolojik Şifreleme