İRAN KAYNAKLARINA GÖRE ŞAH RIZA PEHLEVİ DÖNEMİ İRAN-ALMANYA SİYASİ İLİŞKİLERİ(1925-1941

Authors : Necati TÜRKAY, Erdal AÇIKSES

Pages : 1311-1320

Doi:10.18069/firatsbed.881985

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2021-09-16

Article Type : Research Paper

Abstract :İran’da Kaçar Hanedanlığı’nın yıkılmasından sonra Rıza Pehlevi, İran şahı olarak iktidara geldi. Bu döneme kadar İran, uzun yıllar boyunca Rusya ve İngiltere'nin nüfuz alanı içinde yer almaktaydı. Bu nedenle İran, Rusya ve İngiltere'nin sömürgesi altında başta ekonomik ve siyasi olmak üzere birçok alanda yıpranmıştı. Rıza Pehlevi, İran'ı İngiltere ve Rusya'nın kıskacından kurtarmak için bu ülkelere rakip ve güçlü bir Avrupa ülkesi olan Almanya ile ilişkiler geliştirerek İran dış politikasını kendi döneminde bir denge siyasetine dönüştürdü. İran coğrafyasında Rus, İngiliz ve Alman çıkarlarının çatıştığı bu dönemde İran dış politikasında tarafsızlık ilkesini kullanan Rıza Pehlevi, Almanya ile ilişkilerini iktidarı boyunca İngiltere ve Rusya’ya karşı bir dengeleyici unsur olarak kullandı. Rıza Şah'ın İran dış politikasında geliştirdiği bu yöntem, İran'ın belirli bir süre için gelişmesini ve kalkınmasını sağladı. II. Dünya Savaşı’nın başlaması ile Rıza Şah'ın Almanya ile ilişkileri, Müttefiklerin İran'ı işgal etmesi, kendisinin tahttan indirilmesi ve sürgün edilmesiyle sonuçlandı.
Keywords : Şah Rıza Pehlevi, İran, Almanya,