TÜRK KÜLTÜRÜNDE KOLEKTİF YARATICILIĞIN BAĞLAM TEMELLİ ESTETİK YANSIMALARI: MALATYA YÖRESİ DİYALOGLU TÜRKÜLERİ

Authors : Begüm KURT

Pages : 55-67

Doi:10.18069/firatsbed.901747

View : 12 | Download : 7

Publication Date : 2022-01-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Karşılıklı şiir söyleme Türk sözlü kültüründe kadim bir geleneğin süreklilik göstermiş ifade biçimlerindendir. Farklı kültürlerde, benzer tarzda üretimlerde; irticali/irticali olmayan biçimlerde, amatör/profesyonel yaratıcılarca değişik icra ortamlarında şair, çoban, sevgili, anne-kız, gelin-kayınvalide gibi iş-ilişki temsili sunan kişilerin veya genellikle soyut kavramlara vurgu yapan iki maddi unsurun söyleşilerinde görülen örnekler, diyaloglu şiirlerin, dünya kültürünün müşterek formlarından biri olduğunu göstermektedir. İfade formu ve söylem stili olarak kabul edilebilecek kullanımlar, edebi ürünleri oluşturmada önemli bir tercihtir ve yoğun bir kullanıma sahiptir. Duygu ve düşüncelerin davranışsal bir eylem alanı içinde edebi ürünlere dönüştürülerek toplum huzurunda teşhir edilmesi ve kültür, mekân, toplum, insan faktörlerinin birbirini tamamlayan unsurlar olarak tümleşik bir bakış açısıyla irdelenmesi gerekmektedir. Malatya yöresi türkü söyleme geleneği ve yöreye ait karşılıklı söylenmiş türkülerle sınırlandırılan bu çalışma, kültür-insan-coğrafya ilişkisini içermektedir. Sözlü gelenek içerisinde icraları sönükleşen karşılıklı türkülerin durum değerlendirmesini yapabilmek için yazılı kaynaklar taranmış; elde edilen türkü metinleri içerik çözümleme metoduyla söylenme sebepleri, işlevleri ve üslup özellikleri bakımından irdelenmiştir. Millî geleneğin bir parçasını sergileyen yöreye ait türküler; niceliksel bakımdan ganiliği, niteliksel açıdan çeşnileriyle nesiller boyu aktarılmış, işlevini yitirmeden var olmuştur. Türkü söyleme geleneği içerisinde ise karşılıklı, atışmalı, soru-cevaplı, diyaloglu türkülerin dikkat çekici işlevleri ve yöreye özgü icra biçimleri olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : sözlü kültür, iletişim, diyaloglu türkü, analiz, Malatya,